تجربه بی‌اعتمادی به غرب

 

هشت سال پیش و در کوران رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، فضای تبلیغاتی خاصی مبنی بر تأثیر مذاکره بر معیشت مردم جریان یافت و از روز‌های نخست شروع مذاکرات هسته‌ای در دوره دولت یازدهم، مهم‌ترین مناقشه میان صاحب‌نظران، تحلیلگران و فعالان عرصه‌های سیاست و اقتصاد میزان اثربخشی مذاکرات و، به‌تبع آن، توافق احتمالی بر گشایش اقتصاد ملی و بهبود معیشت مردم ایران بود. این مناقشه البته در سطح نخبگان نماند و ذوق‌زدگی‌های خیابانی پس از توافق اولیه -که تصاویر به‌یادماندنی آن در بایگانی رسانه‌ها موجود است- نشان از اجتماعی شدن امید به مذاکرات داشت.

موانع استقلال تمام‌عیار

 

در هفته‌های اخیر که تحولات انتخابات امریکا بر مسائل گوناگون جهانی اثرگذار بود و همزمان تأثیراتی از آن در حوزه بازار‌های داخلی کشورمان به‌ویژه بازار ارز دیده می‌شد، عده‌ای با این گزاره که تغییر احتمال پیروزی هر یک از نامزد‌ها موجب نوسانات اقتصادی در کشور ما می‌شود، چنین مغالطه‌آمیز استدلال می‌کردند که این بدان معناست که با وجود شعارها، استقلال ایران وجود ندارد! هرچند کسانی که اندک آشنایی با اقتصاد سیاسی بین‌الملل داشته باشند، می‌دانند که حوادث گوناگون ریزودرشت جهانی چه تأثیراتی بر بازار‌های مختلف می‌تواند داشته باشند، اما، چون افراد بعضاً مغرض یا ناآگاه استقلال ایران را به دلیل نوسانات بازار ناشی از آثار روانی تحولات مخدوش جلوه می‌دهند، باید این شبهه را پاسخ داد.

زنگ انتخابات در پاستور کی به پایان می‌رسد؟

 

این روزها رسانه‌ها اظهاراتی را از برخی سخنرانی‌های رئیس‌جمهور نقل می‌کنند که نشان می‌دهد هنوز حال و  هوای روزهای انتخابات برای پاستورنشینان پایان نیافته است. اگر بخواهیم در چند عبارت کوتاه این اظهارات را تحلیل کنیم، عبارت است از: قطب‌بندی با دیگر ارکان نظام، مقصر دانستن بخش‌های دیگر و مشغول‌سازی و دادن آدرس‌های واهی به جامعه. طرح برخی موارد از این‌دست در کوران رقابت‌های انتخابات نیز خلاف مصالح نظام بود، چه برسد به اینکه این ماجرای تلخ در دوران پساانتخابات ادامه یابد! اینکه چرا با گذشت بیش از یک ماه از انتخابات هنوز هم، چنین جملاتی شنیده می‌شود جای تأمل بسیار دارد.

یوم‌الحساب وعده‌های بی‌شمار

انتخابات 22 خرداد 1392 را می‌توان از حیث نتیجه، یکی از غیرمنتظره‌ترین انتخابات تاریخ کشور دانست و البته ویژگی دیگر آن، پیروزی نامزد منتخب با رأیی شکننده بود. علی‌ایحال این انتخاب در عمل منجر به کسب آرای بیش از 50‌درصدی آقای حسن روحانی و به قدرت رسیدن جریانی شد که خود را «اعتدال‌گرا» می‌خواند.

رونمایی از گفتمان انتخاباتی روحانی

دکتر حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور که بسیاری او را از چهره‌های اصلی ستاد انتخاباتی روحانی می‌دانند، پس از ثبت‌نام روحانی در انتخابات دوازدهم، از گفتمان انتخاباتی او رونمایی کرد. او در یادداشت اخیر خود در شبکه‌های اجتماعی از «آزادی»، «امنیت»، «آرامش» و «پیشرفت» به عنوان چهار ستون گفتمان روحانی در انتخابات 96 یاد می‌کند. هرچند برای فهم بیشتر مقصود طراحان گفتمان انتخاباتی روحانی از چهار واژه فوق باید صبر کرد تا تبیین‌های تفصیلی این مفاهیم در ادبیات و تبلیغات نامزد این جریان بروز یابد، اما با تأملی کوتاه بر پیشینه و نسبت‌شناسی رابطه میان جریان موسوم به اعتدال‌گرا و این کلیدواژگان اساسی، می‌توان نکاتی را مورد اشاره قرار داد. در ادامه خواهیم کوشید در ذیل هر یک از این واژگان به بررسی نگاه واقعی جریان مذکور بپردازیم.

از کتاب «از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه‌گرا» رونمایی شد

طی نشستی در اندیشکده برهان، اولین کتاب با موضوع نقد شبه‌گفتمان اعتدال رونمایی شد. کتاب «از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه‌گرا» فراتر از مسائل روز، به بررسی مبانی فکری و نظری آنچه امروز به‌عنوان جریان اعتدال، توسعه‌ی وابسته به بیگانگان را مبنای اداره کشور قرار داده است پرداخته و آن‌را موردنقد قرار می‌دهد.

رقابت گفتمان‌ها و نیاز امروز

فراز و فرود گفتمان‌های سیاسی ایران معاصر در چند دهه اخیر، پرونده مطولی است که تحقیق و مداقه در باب آن به مجالی فراخ و تأملی چندوجهی و فرادانشی در حوزه‌های تاریخ، جامعه‌شناسی و جریان‌شناسی سیاسی می‌طلبد، اما بسیاری این مدعا را می‌پذیرند که دگرگونی‌های گفتمانی با جابه‌جایی‌های در قدرت رابطه‌ای نزدیک و مستقیم داشته است. به‌بیان‌دیگر تغییرات سپهر گفتمان سیاسی و اجتماعی در چند دهه اخیر در کشورمان یا متأثر از تغییرات سیاسی پساانتخاباتی بوده یا  آنکه این تغییرات گفتمانی، نتیجه انتخابات و به‌تبع آن روند سیاسی جدیدی را رقم‌زده است.

سوژه انتخاباتی؛ از کنسرت تا سخنرانی

در حالی که توجه اصلی افکار عمومی به راهپیمایی دهها میلیونی اربعین حسینی است و فضای کشور و منطقه معطوف به این خیزش جهانی است، ناگهان روی لغو سخنرانی یک چهره سیاسی در مشهد جریان‌سازی رسانه‌ای صورت می‌گیرد و تلاش می‌شود این خبر به محور اصلی رسانه‌ها تبدیل شود. طبیعتاً درباره حقایق و دلایل لغو سخنرانی علی مطهری در مشهد باید صبر پیشه کرد و منتظر توضیحات دقیق مقامات ذی‌ربط ماند، اما یک واقعیت قابل پنهان کردن نیست و‌آن اینکه این سخنرانی به هر علتی که لغو شده باشد، سوژه خوبی در اختیار ائتلاف اصلاحات- اعتدال برای شروع پیش از موعد تحرکات انتخاباتی قرار داده است.

نسبت معکوس اعتماد عمومی با عمر دولت

چند روز بیشتر به سومین سالگرد تحلیف رئیس‌جمهور دوره یازدهم در مجلس باقی نمانده و در آستانه ورود به چهارمین سال عمر این دولت هستیم. هرچند روزهای نخست در خصوص مفاهیمی همچون اعتدال، گفتمان دولت، نسبت آن به جناح‌های سیاسی، بحث و مناقشات بسیاری برپا بود، اما گذشت بیش از هزار روز از عمر کابینه به بسیاری از ابهامات پاسخ داده است. اکنون مهم‌ترین پرسش آن است که سال چهارم دولت یازدهم که سال پایانی آن نیز است، چگونه خواهد گذشت و آیا بخت ساکنان فعلی پاستور بر بقای یک دوره دیگر خواهد بود یا خیر؟

ما به ازای خارجی اعتدال کجاست؟

چندی پیش یکی از وب‌گاه‌های خبری در اخبار ویژه خود خبری را منتشر کرد که بر اساس آن «ارزیابی انتصابات در 17 استان کشور نشان می‌دهد که گرایشات سیاسی در 176 پست مدیر کلی به این شرح بوده است: 73 اصلاح طلب، 51 اصولگرا، 20 عضو اعتدال و توسعه و 32 چهره مستقل.» حتی اگر نخواهیم به این خبر اعتماد کنیم، نگاهی گذرا به انتصابات دولت یازدهم در استان‌ها، تقریباً نتیجه‌ای نزدیک به همین آمار را ارائه می‌دهد. مقایسه این آمار با شعارهای دولت یازدهم نکات قابل تأملی را در ذهن متبادر می‌سازد