جمعیت با پرداخت پول زیاد نمی‌شود

 

معمولاً وقتی سخن از دلایل کاهش فرزندآوری به میان می‌آید، پاسخ‌ها سریع به سمت مشکلات معیشتی و اقتصادی می‌رود و به‌طور کلیشه‌ای تصور می‌شود دلیل اصلی اقتصادی است. بر همین اساس است که در پاسخ هم مشوق‌های اقتصادی به‌صورت پررنگی تجویز می‌شود و اصلاً بخش قابل‌توجهی از قانون جوانی جمعیت هم با همین نگاه تدوین و تصویب شد. نگرش‌سنجی‌ها و پیمایش‌های اجتماعی البته چیز‌های دیگری هم می‌گویند که باید دیده و شنیده شود. میل به فرزندآوری در خانوار‌های کمتر برخوردار اتفاقاً بیشتر از خانواده‌های متوسط و بالاتر است و سطح اقتصادی افراد با تمایل‌شان به فرزندآوری نسبتی عکس دارد. حتی اگر شهودی هم به جامعه نگاه کنیم در مناطق محروم‌تر جامعه تعداد فرزند بیشتری در خانواده‌ها مشاهده می‌شود و در مقابل، در مناطق مرفه و برخوردارتر مصادیقی، چون تجرد قطعی یا نگاهداری حیوان خانگی به‌جای تشکیل خانواده یا فرزندآوری بیشتر مشاهده می‌شود. 

برای حال خوب کتاب و کتابخوانی

همزمانی تجدید حیات طبیعت با مهم‌ترین رویداد فرهنگی سالیانه کشورمان یعنی نمایشگاه کتاب تهران، ناخودآگاه این مهم را در ذهن‌ها متبادر می‌کند که برای بهبود حال «کتاب» و «کتابخوانی» چه باید کرد؟ حتی اگر این ادعا را که برخی ایرانیان را در میان ملل «شفاهی» طبقه‌بندی کرده‌اند که نقل سینه‌به‌سینه در میان آنان بیش از میراث مکتوب نهادینه بوده است نپذیریم، با مطالعه‌ای اندک می‌شود فهمید که سرانه مطالعه کتاب تعریف چندانی ندارد. در این سال‌های اخیر هم با توسعه فضای مجازی، رقیب قدرتمندی برای کتاب در سبد مصرفی مطالعه وارد شد و آن «شبکه‌های اجتماعی» است. همه این‌ها در یک‌سو و چالش‌های اقتصادی یک دهه گذشته که به تضعیف سفره خانوار انجامیده و به‌ویژه گرانی کاغذ (به دلیل وابستگی به واردات) از سوی دیگر اقتصاد نشر را تهدید و تحدید کرده است. به زبان ساده‌تر کتاب در سبک زندگی ما مظلوم بود و مظلوم‌تر نیز شد. 

سفیدشویان غرب مشغول کارند

 

درحالی‌که بسیاری از روشنفکران و دانشگاهیان در کشور‌های مختلف و به‌ویژه غربی با تمام وجود به پشتیبانی از مردم فلسطین و اهالی غزه به میدان آمده‌اند، رفتار برخی فارسی‌زبانان بسیار عجیب است. در خیابان‌ها و دانشگاه‌های اروپا و امریکا معدودی سلطنت‌طلب فارسی‌زبان معمولاً کنار صهیونیست‌ها سعی می‌کنند تجمعی در برابر افراد آزادیخواه حامی فلسطین برگزار کنند تا مثلاً به خیال خود موازنه برقرار شود و کسی نفهمد که دنیا علیه رژیم صهیونیستی شده است. برخی‌شان هم البته در قامت کارشناس یا مردم امریکا (!) جلوی آنتن شبکه‌های فارسی‌زبان ظاهر شده و قربان صدقه پلیس‌های امریکا می‌روند! اما از این‌ها خیلی عجیب‌تر کسانی هستند که در داخل کشورمان سعی می‌کنند برخورد خشن پلیس امریکا با استاد و دانشجو را عادی جلوه دهند و مانع از توجه افکار عمومی شوند. 

تعطیلی شنبه یا پنج‌شنبه؟

 

یکی از بحث‌های رایج این روز‌ها آن است که اگر قرار باشد یک روز به تعطیلی‌های آخر هفته اضافه شود، «پنج‌شنبه» تعطیل شود یا «شنبه»؟ تعطیلی هرکدام از این روز‌ها بین کارشناسان طرفدارانی دارد و هر طیف نیز استدلال‌هایی برای نظر خود دارند. اما پیش از آنکه بحث روی تعطیلی شنبه یا پنج‌شنبه باشد، باید پرسید اصل این تعطیلی اضافه لازم است یا خیر. طبیعی است که بیشتر افراد با تعطیلی اضافه‌تر موافق باشند، اما اگر عده‌ای فردا پیشنهاد دهند به جای این ۵۲ روز اضافه تعطیلی رسمی، از تعطیلات ملی و مذهبی کاسته شود، باز هم اکثر افراد موافق خواهند بود؟ بنابراین بهتر است پیشنهاددهندگان این تعطیلی اضافه موضع خود را درباره تعطیلات رسمی فعلی که در آداب‌ورسوم جاری مردم ریشه دوانده روشن کنند و اگر قرار است بعداً تعطیلات مناسبتی جای خود را به تعطیلات آخر هفته بدهد، همین الآن واقعیت مسئله برای مردم روشن شود.  

ظهور اراده‌ای فراتر از مرز‌ها

 

کشور ما علاوه بر آنکه قدمتی به درازای تاریخ دارد، در مقاطع مهمی از تاریخ خود تبدیل به قدرتی منطقه‌ای و جهانی شده است. در چند مقطع زمانی چه در دوران باستان قبل از اسلام و چه در دوره اسلامی شاهد ظهور قدرت سیاسی قابل‌توجهی در این سرزمین بوده‌ایم که اراده ملت ایران را حتی در سطحی فراتر از مرز‌های جغرافیایی فلات ایران نمایان ساخته است. بااین‌حال، از ابتدای قرن سیزدهم هجری شمسی آفتاب اقتدار راهبردی تمدن ایرانی رو به غروب نهاد و متأسفانه دو سلسله حاکم بر این سرزمین، یعنی قاجار و پهلوی، نه‌تنها در مقابل انحطاط تحمیلی استعمارگران مقاومتی نکردند، بلکه خود به نحوی شتاب‌دهنده این افول تمدنی و تاریخی نیز بودند.