امتداد منازعه در سطح راهبردی

پس از حملات تروریستی اخیر رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان، بار دیگر این سؤال مطرح شد که پاسخ مقاومت و به‌ویژه حزب‌الله به این شرارت‌ها چه خواهد بود و حتی پرسش برخی این بود که چرا مقاومت به عملیاتی دست نمی‌زند که ریشه شرارت خشکانده شود و به‌اصطلاح بازدارندگی ایجاد شود. برای پاسخ به این سؤال باید به یاد آورد که منازعه راهبردی با نظام سلطه مربوط به امروز و حتی امسال نیست و روندی ۴۵ساله دارد و از تعطیلی سفارت صهیونیست‌ها در تهران و اخراج مستشاران امریکایی از ایران شروع و خیلی زود به منطقه کشیده شد. در طول دهه ۶۰ به‌رغم گرفتاری ایران در جنگ تحمیلی حزب بعث، ضرباتی مهم و فراموش‌نشدنی به صهیونیست‌ها و امریکایی‌ها در لبنان وارد شد و پس از پایان دفاع مقدس تمرکز بیشتری بر تضعیف قدرت نظام سلطه در منطقه، به‌ویژه در جهت تحقق آرمان قدس شریف ایجاد شد. در مقابل امریکایی‌ها بعد از ۱۱ سپتامبر از طرح خاورمیانه بزرگ رونمایی کردند که تغییر اساسی ژئوپلیتیک منطقه را دنبال می‌کرد و کلید سلطه بلامنازعه صهیونیست‌ها بر منطقه بود. باوجود لشکرکشی گسترده امریکایی‌ها و ناتو به منطقه و هزینه‌کرد بیش از ۷تریلیون دلار در منطقه در طول دو دهه عملاً نه‌تن‌ها جغرافیای سیاسی منطقه به سود غرب تغییر نکرد، بلکه محور مقاومت عینیتی بیشتر یافت و با نابودی حکومت داعش عملاً نشان داد قدرت شکل‌دهی به ترتیبات امنیتی و سیاسی جدید در منطقه را دارد. 

عقده‌گشایی پساترور

 

تجربه چند حادثه امنیتی در کشور در پنج سال اخیر نشان می‌دهد تعدادی مشخص از کاربران خاص در شبکه‌های اجتماعی دشمن تروریست را رها کرده و خط تحقیر و تخطئه مدافعان امنیت را در پیش می‌گیرند. در حوادثی، چون شهادت سرداران فخری‌زاده، صیاد خدایی، سیدرضی موسوی و حمله صهیونیست‌ها به کنسولگری ایران در سوریه و نیز حملات تروریستی در نقاط مختلف کشور، درست در زمانی که جامعه در شوک و بهت این حوادث تلخ قرار دارد و هنوز حتی عامل یا چگونگی حادثه روشن نیست، تعدادی از صفحات مجازی مشخص با تمسخر و تخریب نهاد‌های امنیتی و اطلاعاتی کشور، قدرت تروریست‌ها را چندبرابر جلوه داده و در واقع پروژه رعب‌افکنی را تکمیل می‌کنند. آخرین نمونه این رویکرد را همین چند روز پیش و بعد از اعلام خبر شهادت «اسماعیل هنیه» در تهران شاهد بودیم. 

سفیدشویان غرب مشغول کارند

 

درحالی‌که بسیاری از روشنفکران و دانشگاهیان در کشور‌های مختلف و به‌ویژه غربی با تمام وجود به پشتیبانی از مردم فلسطین و اهالی غزه به میدان آمده‌اند، رفتار برخی فارسی‌زبانان بسیار عجیب است. در خیابان‌ها و دانشگاه‌های اروپا و امریکا معدودی سلطنت‌طلب فارسی‌زبان معمولاً کنار صهیونیست‌ها سعی می‌کنند تجمعی در برابر افراد آزادیخواه حامی فلسطین برگزار کنند تا مثلاً به خیال خود موازنه برقرار شود و کسی نفهمد که دنیا علیه رژیم صهیونیستی شده است. برخی‌شان هم البته در قامت کارشناس یا مردم امریکا (!) جلوی آنتن شبکه‌های فارسی‌زبان ظاهر شده و قربان صدقه پلیس‌های امریکا می‌روند! اما از این‌ها خیلی عجیب‌تر کسانی هستند که در داخل کشورمان سعی می‌کنند برخورد خشن پلیس امریکا با استاد و دانشجو را عادی جلوه دهند و مانع از توجه افکار عمومی شوند. 

راز‌های آن آتش مشرقی و شب ستاره‌باران

 

حدود ۱۰ روز قبل در سرمقاله روزنامه جوان درباره تنبیه متجاوزان صهیونیست به ساختمان کنسولی جمهوری اسلامی به قلم این حقیر به نکته‌ای اشاره شد که اکنون معنای دقیق‌تری می‌یابد. در آنجا تأکید شد که «پاسخ جمهوری اسلامی به شرارت‌های رژیم‌صهیونیستی قطعی است، اما کیفیت این "سیلی" را باید در چارچوب راهبرد کلان جمهوری اسلامی ایران جست‌وجو کرد. در سطح راهبردی نوار پیروزی‌های مقاومت همچنان استمرار یافته، پس زمین بازی موفق برای ما در سطح راهبردی تعریف می‌شود. حریف می‌خواهد ما از زمین موفق خود یعنی راهبرد تنازل کرده و به بازی در زمین او یعنی "تاکتیک" تن در دهیم. البته توان تاکتیکی ما نیز قابل‌اتکاست، درعین‌حال هوشمندی نظام ایجاب می‌کند که نقطه قوت‌ها حفظ شود. در نتیجه بازی مطلوب حفظ زمین راهبردی در عین استمرار سیاست ابهام است».

‌در نهایت اشاره شد که دشمن «ضربه تاکتیکی هم خواهد خورد، اما جابه‌جایی زمین بازی رخ نخواهد داد».

تاریخ فشرده استعمار در جنگ غزه

 

تعداد شهدای فلسطینی در غزه، خصوصاً کودکان، همچنان در حال افزایش است و سکوت مجامع تحت نفوذ غرب و همراهی سران دولت‌های اروپایی و امریکا با صهیونیست‌ها این سؤال را در اذهان متبادر می‌کند که حد یقف جنایت رژیم صهیونیستی کجاست و در واقع، چه زمانی حامیان غربی اسرائیل ترمز ماشین کودک‌کشی او را خواهند کشید. برای پاسخ باید دلیل حمایت‌های بی‌چون‌وچرای غربی‌ها از جنایات رژیم‌صهیونیستی را فهمید. به‌بیان‌دیگر، چطور اروپایی‌هایی که شعار حمایتشان از حقوق بشر گوش فلک را کر کرده اینک خودشان در برابر رویداد‌های امروز فلسطین کور شده‌اند؟

حزب‌الله در یک ماه گذشته چه کرد؟

 

در حالی که موضوع ورود حزب‌الله به نبرد با رژیم‌صهیونیستی مهم‌ترین سؤال این روز‌های منطقه بوده، باید گفت همان‌گونه که جناب سید حسن نصرالله تصریح کرد حزب‌الله طی این چند هفته گذشته از عملیات طوفان الاقصی بیکار ننشسته و اقدامات راهبردی و تاکتیکی مهمی را علیه رژیم اشغالگر قدس دنبال کرده و از ۱۶ مهر ۱۴۰۲، در یک عملیات چهار مرحله‌ای، ضربات فوق‌العاده مهمی را به توان نظامی و امنیتی رژیم وارد کرده که در خور بررسی است

آینده جنگ جمعیتی در سرزمین فلسطین

میزان شگفتی و اعجاب عملیات طوفان الاقصی در بامداد ۱۵ مهر تا حدی بود که با وجود گذشت دو هفته، هنوز صهیونیست‌ها در تحیر و دستپاچگی مانده‌اند و این را به خوبی می‌توان از نوع عمل آن‌ها فهمید. اما سؤال مهمی که وجود دارد آن است که در ادامه چه روی خواهد داد و آیا صهیونیست‌ها موفق خواهند شد ورق جنگ مغلوبه را برگردانند.

طوفانی که معادلات قدرت را تغییر داد

 

در همیــن یک هفته‌ای کــه از آغــــاز عملیات اعجاب‌انگیز «طوفان‌الاقصی» در سرزمین‌های اشغالی می‌گذرد، نشانه‌های بارزی از تغییر معادله قدرت در منازعه میان صهیونیست‌ها و مقاومت به چشم می‌خورد. برخی از این نشانه‌ها در سطحی رقیق‌تر در جنگ‌های قبلی میان مقاومت و اسرائیل دیده شده بود و برخی البته کاملاً بدیع و منحصربه‌فرد است، اما در مجموع قرائن و شرایط حاکی از آن است که مسئله فلسطین وارد دوران جدید و سرنوشت‌سازی شده است. 

تمرکز راهبردی بر مسئله فلسطین

 

یکی از مهم‌ترین پیامد‌های تحولات اخیر دیپلماتیک منطقه غرب آسیا را می‌توان در مسئله فلسطین مشاهده کرد. در پی ارتقای سطح تعامل میان جمهوری اسلامی ایران و برخی کشور‌های عربی منطقه نگرانی‌های عمده‌ای در سرزمین‌های اشغالی و در سطح راهبردی رژیم‌صهیونیستی پدید آمده است.

غلبه نرم‌افزاری با معماری جدید منطقه‌ای

 

بعد از اعلام توافق تهران و ریاض، شبهات زیادی در خصوص این توافق مطرح شد، از جمله اینکه چطور تا همین چند ماه پیش اختلافات عمیقی میان جمهوری اسلامی ایران و حکومت عربستان وجود داشت، پس چگونه ناگهان این اختلافات کناری نهاده شد و روابط به گرمی گرایید؟ برای پاسخ به این سؤال باید دید اختلافات میان ایران و تعدادی از کشور‌های منطقه از جمله عربستان سعودی از کجا نشئت می‌گیرد؟ آیا صرفاً گرایش‌های وهابی حاکم بر حجاز به اختلافات میان تهران و ریاض دامن زده است؟ پاسخ قطعاً منفی است، چون اولاً بسیاری از کشور‌هایی که از اساس مسلمان نیستند هم روابط خوبی با جمهوری اسلامی ایران دارند و ثانیاً در سیاست خارجی جمهوری اسلامی شیعه و سنی بودن ملاک اصلی حب و بغض نیست، چنانکه از گروه‌های سنی فلسطینی حمایت تمام‌عیاری می‌شود.

چرا درباره فلسطین ملاحظه نداریم

 

رهبر معظم انقلاب اسلامی در روز عید مبعث فرمودند: «امروز جمهوری اسلامی حرف دل مسلمانان مظلومِ فلسطین را صریح و علنی بیان می‌کند. ما ملاحظه هیچ‌کس را نمی‌کنیم، حقیقت را با صدای بلند بیان می‌کنیم: از ملت فلسطین حمایت می‌کنیم، دفاع می‌کنیم، می‌گوییم هم که دفاع می‌کنیم؛ به هر طریقی بتوانیم از ملت فلسطین دفاع می‌کنیم. همین موجب شده دشمنان متمرکز بشوند و ایران‌هراسی راه بیندازند و آن‌کسانی که خودشان هم موظف‌اند که لااقل به‌اندازه ما به فلسطین کمک کنند، با آن‌ها هم‌صدا بشوند در مورد ایران‌هراسی.» ممکن است این پرسش مطرح شود که چه ویژگی‌ای در قضیه فلسطین وجود دارد که موضع محکم و بی‌ملاحظه جمهوری اسلامی در آن را سبب شده است و چرا مثلاً در سایر مسائل سیاست بین‌الملل این‌گونه قاطع و تغییرناپذیر  موضع نمی‌گیریم؟

اگر ایران در سیطره پهلوی‌ها می‌ماند

 

هرچند در تاریخ از رخ‌داده‌ها سخن به میان می‌آید، اما بیایید یک‌بار هم که شده از فرض تحقق‌نایافته بگوییم. مثلاً اگر شاه مخلوع در ۲۶ دی‌ماه ۱۳۵۷ از ایران فرار نمی‌کرد یا کودتای ژنرال هایزر امریکایی ماجرای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را برای او تکرار می‌کرد و پیروزمندانه به ایران بازمی‌گشت چه می‌شد؟ طبیعی است که با وجود بیماری‌های متعدد و ناشناخته احتمال زنده‌ماندن شاه چیزی بیش از عمر واقعی‌اش زیاد نبود، اما درهرحال اگر فرضاً چنبره سلطنت خاندان پهلوی بر ایران ادامه می‌یافت، اکنون در چه وضعیتی بودیم. مهم‌ترین مبنای ما برای پاسخ به این پرسش نوع حکمرانی و روند‌های حاکم بر ایران دوره پهلوی، خصوصاً در ۱۵ سال پایانی آن است.

کابوس ۸۰ سالگی

 

خودشان می‌گویند در طول تاریخ، ۸۰ سالگی دولت‌مان را ندیده‌ایم! به کتاب‌های‌شان هم که مراجعه کنیم، همین گزاره درست از آب درمی‌آید. یهود، به روایت خودش یک‌بار حکومت متحد در دوره حضرات داوود و سلیمان (ع) داشته است که بعد از وفات حضرت سلیمان، شیرازه این حکومت متحد ازهم‌پاشیده و کشورشان تجزیه می‌شود. ازقضا خودشان مجموعه حکومت این دو پیامبر الهی را کمتر از ۸۰ سال می‌دانند. بعد‌ها در سال ۱۱۰ قبل از میلاد، با فروپاشی امپراتوری سلوکی، «حشمونیان» یا خاندان مکابی که پیش‌تر در نواحی یهودی‌نشین نفوذی داشتند، اعلام حکومت مستقل کردند که دولت‌شان تا سال ۳۷ قبل از میلاد بیشتر دوام نیاورد، یعنی بازهم کمتر از ۸۰ سال. بعد از آن‌ها یهودیان تا چندین سال در سیطره رومیان بودند که نهایتاً به دست رومیان سرکوب و در جهان پراکنده شدند. 

از محاسبه غلط تل‌آویو تا ماشین امضای بن‌بست اختر

 

جنگ اخیر غزه میان مقاومت فلسطینی و رژیم صهیونیستی و موجی از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی نشان داد که جریان مقاومت به مرحله‌ای از شکست‌ناپذیری رسیده است. به‌نظر می‌رسد رژیم صهیونیستی از آغاز این تجاوز مقاصد راهبردی و مهمی داشت که در رأس آن ایجاد شکاف در درون جبهه مقاومت و مواجهه تک‌به‌تک با گروه‌های مقاومت از یک‌سو و جبران ناکامی‌های گسترده‌ای که جریان صهیونیسم به‌واسطه تحولات بین‌المللی تجربه کرده است، از سوی دیگر بود.

پاسخ را مانند قبل بی‌هیاهو می‌گیرید!

 

در مجموعه رویداد‌های امنیتی رخ‌داده در چند سال گذشته در منطقه غرب آسیا بروز نوعی نبرد امنیتی اطلاعاتی میان محور مقاومت از یک‌سو و محور عبری-غربی از سوی دیگر به چشم می‌آید. اتخاذ رویکرد تهاجمی در حوزه امنیتی و اطلاعاتی و واردکردن ضربات امنیتی اطلاعاتی نشانه بارزی از این نبرد خاموش و البته، گاه آشکار است. به‌نظر می‌رسد با افزایش قدرت و توسعه حوزه نفوذ محور مقاومت در منطقه، حساسیت صهیونیست‌ها به اقتدار مقاومت به‌طور فزاینده‌ای رشد کرده و با انجام اقدامات ایذایی می‌کوشند مسیر پیشرفت مقاومت را در منطقه، کند و اگر بتوانند محدود کنند. در مقابل، البته مقاومت نیز خباثت‌های رژیم صهیونیستی را بی‌پاسخ نگذاشته و عنداللزوم با اقدامات لازم پاسخ درخور را نشان داده است. هرچند در این سال‌ها در بسیاری از موارد جنایات صهیونیست‌ها بی‌پاسخ نمانده و حتی در داخل سرزمین‌های اشغالی ضربات جدی دریافت کرده‌اند، اما در فضای جنگ روانی و تبلیغات، گاه اقدامات رژیم صهیونیستی درشت‌تر دیده شده است. آگاهان به مسائل منطقه به نیکی می‌دانند که در نبرد امنیتی در منطقه، رژیم صهیونیستی در موضع ضعف قرار داشته، اما به دلایلی موفق شده با اهرم‌های رسانه‌ای و اجتماعی خود را برای افراد زودباور و ساده‌اندیش دست برتر جلوه دهد.

هزار خنجری که غده سرطانی را از پای درمی‌آورد

هنوز یک سال از زمانی که «نفتالی بنت» از استراتژی رژیم صهیونیستی برای واردکردن هزار خنجر به جمهوری اسلامی ایران سخن گفت، نگذشته است، هزار خنجری که امید داشتند مرگ ایران را در پی داشته باشد، اما اکنون معلوم شده که خنجر‌ها کمانه کرده و بر صهیونیست‌ها وارد می‌شود.

سایه شوم صهیونیست‌ها بر بحران قره‌باغ

 

مناقشه بر سر مالکیت و حکومت بر قره‌باغ کوهستانی که ریشه در اختلافات تاریخی موجود در کرانه‌های شمالی ارس دارد، شبیه بسیاری از اختلافات ارضی موجود در سایر نقاط جهان است، اما هرگز نباید آن را فقط در چارچوب اختلافات میان همسایگان جداشده از ایران (آذربایجان و ارمنستان) تحلیل کرد. در واقع، منافع برخی قدرت‌های فرامنطقه‌ای و اهداف برخی بازیگران مایل به نفوذ در منطقه، اگر بیشتر از تمایلات دو کشور نباشد، کمتر نیست. یکی از بازیگران ذی‌نفع در شرایط کنونی که البته در چند صباح اخیر به‌نوعی در هر دو سوی جبهه بازی می‌کند، رژیم اشغالگر قدس است.

معیار‌های دوگانه در برابر نسل‌کشی

 

پس از چند دهه بحث و اختلاف‌نظر در واشنگتن، بالاخره کاخ‌سفید کشتار ارامنه به دست امپراتوری عثمانی در بیش از یک قرن پیش را «نسل‌کشی» قلمداد کرد. فارغ از اینکه این تصمیم امریکا تحت تأثیر چه تحولات و رایزنی‌هایی اتخاذ شده، موضوع مهم‌تر آن است که واشنگتن چگونه نسل‌کشی مربوط به بیش از یک قرن پیش را می‌بیند و محکوم می‌کند، اما نسل‌کشی‌های همین روز‌ها را که به دست متحدان امریکا و با جنگ‌افزار‌های امریکایی انجام می‌گیرد نمی‌بیند و چشم بر روی آن می‌بندد.

سودای صهیونیست‌ها در کرانه‌های ارس

همان‌گونه که بار‌ها گفته شده، مناقشه قره‌باغ هرچند شبیه اختلافات ارضی موجود در سایر نقاط جهان مسئله‌ای دوجانبه است، اما هرگز نباید آن را فقط در چارچوب اختلافات میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان تحلیل کرد. در واقع، منافع برخی قدرت‌های فرامنطقه‌ای و اهداف برخی بازیگران مایل به نفوذ در منطقه، اگر بیشتر از تمایلات دو کشور نباشد، کمتر نیست. یکی از بازیگران ذی‌نفع در شرایط کنونی که البته به نوعی در هر دو سوی جبهه بازی می‌کند، رژیم اشغالگر قدس است.

بازیگران فرامنطقه‌ای در قره‌باغ دنبال چه هستند؟

برافروخته شدن دوباره آتش منازعه در منطقه مورد مناقشه قره‌باغ بار دیگر توجه جهانیان را متوجه این موضوع نسبتاً مزمن محل کشمکش در قفقاز جنوبی کرده است. هرچند این مناقشه در ظاهر موضوعی از جنس اختلافات ارضی میان دو کشور است، اما نمی‌توان برخی اهداف و معادلات راهبردی و ژئوپلیتیک را در ورای آن نادیده گرفت. در ادامه تلاش خواهد شد فراتر از رویداد‌های میدانی منازعه، برخی ابعاد راهبردی ولی مغفول واقع‌شده این عرصه موردتوجه قرار گیرد:

محاسبات سیاسی و احتمال جنگ نظامی

چهاردهه است که گوش ایرانیان به یک هشدار قدیمی و البته تکراری عادت کرده است. سخن از تهدید نظامی از ماجرای تسخیر لانه جاسوسی امریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام، از سوی سران کاخ سفید طرح گردید و تا به امروز به انحای مختلف از گزینه‌های روی میز سخن به میان آورده شده است. هرچند این تهدیدات در جامعه ایرانی تأثیر چندانی نداشته است، اما تلاش طرف مقابل برای تکرار چندباره آن نشان از امیدواری‌شان بر مؤثر بودن این ابزار دارد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اخیر با فرماندهان قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا (ص) تأکید نمودند «از لحاظ محاسبات سیاسی، احتمال وقوع جنگ نظامی وجود ندارد.» هرچند بیان رهبر معظم انقلاب، آشکارا واقعیت پوچ بودن طبل توخالی تهدید نظامی را برملا می‌سازد، اما با یک ارزیابی چندوجهی نیز می‌توان این حقیقت را از زوایای مختلف درک نمود. در ادامه تلاش خواهد شد تا بر تکیه‌بر پاره‌ای از شواهد، صفر بودن احتمال وقوع جنگ نظامی بررسی گردد.

حمله به دمشق برای تأثیرگذاری در تهران 

تهاجم موشکی امریکا، انگلیس و فرانسه به اهدافی در خاک سوریه توجه تحلیلگران و دنبال‌کنندگان تحولات بین‌المللی و راهبردی را به خود معطوف کرده است. از مجموعه تحلیل‌ها و دیدگاه‌هایی که در ۲۴ ساعت گذشته در این باب در رسانه‌ها و محافل سیاسی مطرح‌شده است، می‌توان در دو سطح تحلیل به بررسی ابعاد این رویداد پرداخت

موج جدید انتفاضه قدس

تصمیم رئیس‌جمهور امریکا برای اجرای قانون انتقال سفارت امریکا در سرزمین‌های اشغالی از تل‌آویو به قدس که اسلاف وی 22 سال جرئت اجرای آن را نداشتند، موجی عظیم در سراسر دنیای اسلام و بلکه در میان آزادگان جهان ایجاد کرده که می‌توان آن را «موج جدید انتفاضه قدس» تلقی کرد. البته مبارزه مردم فلسطین سابقه‌ای طولانی و به درازای اشغال این سرزمین مقدس دارد و پیش‌ازاین نیز شاهد امواج انتفاضه مردمی این ملت در سال‌های 1987 و 2000 بوده‌ایم. بااین‌حال موج جدید انتفاضه قدس ویژگی‌هایی خاص دارد که تفاوت‌هایی اساسی با امواج پیشین آن ایجاد می‌کند.

چالش‌های منطقه‌ای آمریکا

نخستین روزهای آوریل سال جاری بود که «هنری کیسینجر» و «اریک شولتز» دو  تن از وزیران اسبق خارجه آمریکا در یادداشتی در روزنامه وال‌استریت‌ژورنال، با اشاره به مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه موسوم به 1+5 به تبعات برداشته شدن تحریم‌های ایران پرداخته و مدعی شدند که تهران به دنبال گسترش «هژمونی» خود در منطقه است و تفاهم هسته‌ای به تقویت این روند منجر می‌شود. ا

پیام‌های راهپیمایی روز قدس

 

مراسم پرشکوه روز جهانی قدس در حالی در تهران و دیگر شهرهای کشور برگزار شد که منحصر به مرزهای جمهوری اسلامی ایران نماند و در برخی دیگر از نقاط دنیا نیز گرامی داشته شد. در خصوص این مراسم به‌یادماندنی و پیام‌های خاص نکاتی چند به‌نظر می‌رسد که در ادامه مورد اشاره قرار خواهند گرفت