جنگ اخیر غزه میان مقاومت فلسطینی و رژیم صهیونیستی و موجی از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی نشان داد که جریان مقاومت به مرحله‌ای از شکست‌ناپذیری رسیده است. به‌نظر می‌رسد رژیم صهیونیستی از آغاز این تجاوز مقاصد راهبردی و مهمی داشت که در رأس آن ایجاد شکاف در درون جبهه مقاومت و مواجهه تک‌به‌تک با گروه‌های مقاومت از یک‌سو و جبران ناکامی‌های گسترده‌ای که جریان صهیونیسم به‌واسطه تحولات بین‌المللی تجربه کرده است، از سوی دیگر بود.
شاخصه‌های رسانه حسینی
از روزی که حضرت سیدالشهدا (ع) به همراه خاندانش از مدینه خارج شد تا روز عاشورا و حتی بعد از آن زمانی که اهل بیتش و در رأس‌شان زینب کبری (س) پیام‌آور این نهضت در کوفه و شام بودند، این قیام ماهیتی تبیین‌گرانه و روشنگرانه داشته است. گزافه نیست اگر این نهضت را خونین‌ترین «جهاد تبیین» تاریخ بنامیم.
تقارن ایام سوگواری حضرت اباعبدالله‌الحسین (ع) با روز خبرنگار در سال جاری یادآور ابعاد رسانه‌ای نهضت عاشورا و مسئولیت فعالان رسانه در پیروی از مکتب و نورانی حسینی است. اینکه رسانه تراز نهضت حسینی دارای چه ویژگی‌هایی است و فعالان این عرصه چه مسئولیتی در سپهر رسانه‌ای دارند، مجالی مستوفا می‌طلبد، اما در حوصله این نوشتار به برخی از مهم‌ترین شاخصه‌های رسانه عاشورایی تراز نهضت حسینی پرداخته خواهد شد
«عزل»، «ترور»، «دستگیری» و... کلماتی بود که در چند روز اخیر در مورد رئیس سازمان اطلاعات سپاه از رسانه‌های بیگانه شنیده شد. البته معدود افرادی در داخل از روی بی‌اطلاعی یا حب و بغض‌ها چیز‌هایی شبیه همین حرف‌ها را تکرار کردند.
همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد با اقدام متقابلِ مضاعف جمهوری اسلامی ایران، منطق قدرت کار خودش را کرد و مقدمات رهاسازی دارایی ملت ایران که به ناحق در یونان غارت شده بود، فراهم شد. پیش‌تر در ماجرای توقیف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق، انگلیسی‌ها هم صبر ایران را آزمایش کرده و البته پاسخ مشابهی از ایران دریافت کردند. به‌نظر می‌رسد این نوع «اقدام متقابل» که گاه فراتر از کنش اولیه دشمن و برای تنبیه آن مضاعف می‌شود، تا حدی کارآمدی خود را به اثبات رسانده و می‌تواند بر ترتیبات و معادلات قدرت بین‌المللی و منطقه‌ای تأثیر خود را بگذارد.
در مجموعه رویداد‌های امنیتی رخ‌داده در چند سال گذشته در منطقه غرب آسیا بروز نوعی نبرد امنیتی اطلاعاتی میان محور مقاومت از یک‌سو و محور عبری-غربی از سوی دیگر به چشم می‌آید. اتخاذ رویکرد تهاجمی در حوزه امنیتی و اطلاعاتی و واردکردن ضربات امنیتی اطلاعاتی نشانه بارزی از این نبرد خاموش و البته، گاه آشکار است. به‌نظر می‌رسد با افزایش قدرت و توسعه حوزه نفوذ محور مقاومت در منطقه، حساسیت صهیونیست‌ها به اقتدار مقاومت به‌طور فزاینده‌ای رشد کرده و با انجام اقدامات ایذایی می‌کوشند مسیر پیشرفت مقاومت را در منطقه، کند و اگر بتوانند محدود کنند. در مقابل، البته مقاومت نیز خباثت‌های رژیم صهیونیستی را بی‌پاسخ نگذاشته و عنداللزوم با اقدامات لازم پاسخ درخور را نشان داده است. هرچند در این سال‌ها در بسیاری از موارد جنایات صهیونیست‌ها بی‌پاسخ نمانده و حتی در داخل سرزمین‌های اشغالی ضربات جدی دریافت کرده‌اند، اما در فضای جنگ روانی و تبلیغات، گاه اقدامات رژیم صهیونیستی درشت‌تر دیده شده است. آگاهان به مسائل منطقه به نیکی می‌دانند که در نبرد امنیتی در منطقه، رژیم صهیونیستی در موضع ضعف قرار داشته، اما به دلایلی موفق شده با اهرم‌های رسانه‌ای و اجتماعی خود را برای افراد زودباور و ساده‌اندیش دست برتر جلوه دهد.
هنگامی که خرمشهر پس از ماه‌ها از چنگال بعثی‌ها به دامان میهن بازگشت، تابلویی در ورودی آن نصب شد که بسیار معنادار بود: «به خرمشهر خوش آمدید؛ جمعیت ۳۶میلیون نفر». این استعاره زیبا البته ریشه در واقعیت نیزداشت. برای ایرانیان آن روز خرمشهر فقط یک نقطه مرزی اشغال شده به دست دشمن نبود، پاره قلب ایران بودکه به اسارت گرفته شده بود. خرمشهر برای همه ایرانیان نمادی از عزت و استقلال ایران بود و در طول ۱۹ ماه دوری آن. همگی گمشد‌ه ای داشتند که هم و غمشان بازیابی آن بود. البته همه ایرانیان نیز در بازپسگیری خرمشهر نقش آفرین بودند. آنچه در نهایت به آزادی خرمشهر منجر شد، روندی بود که در طول حدود یک سال پیش از آن دنبال شده بود و آن سپرده شدن جنگ به متن مردم بود. تبلور همین نگاه مردمی بود که حصر آبان را شکست، غرب کارون را آزاد کرد و نهایتاً خونین شهر را به خرمشهر بدل کرد. گویی همه ۳۶ میلیون نفر دلشان در آزادسازی خرمشهر بود. آزادی خرمشهر فقط بازگرداندن یک مرز جغرافیایی نبود، بازگردادن اعتماد به نفس ملی و حس «میتوانیم» به میلیون‌ها ایرانی و اثبات موفقیت نقش آفرینی مردم در کسب موفقیت‌های بزرگ بوده و هست.
رسانه‌های غربی چنین وانمود می‌کنند که دلیل به درازا کشیده شدن مذاکرات موسوم به احیای برجام، اختلاف بر سر تروریستی خوانده شدن سپاه از سوی امریکا است و مدعی شده‌اند که عقب‌نشینی واشنگتن از این تصمیم، منوط به انصراف ایران از خونخواهی سردار دل‌ها است. آیا واقعاً موضوع انتقام‌گیری از قاتلان حاج قاسم مانع از تحقق توافق شده است؟
هنوز یک سال از زمانی که «نفتالی بنت» از استراتژی رژیم صهیونیستی برای واردکردن هزار خنجر به جمهوری اسلامی ایران سخن گفت، نگذشته است، هزار خنجری که امید داشتند مرگ ایران را در پی داشته باشد، اما اکنون معلوم شده که خنجر‌ها کمانه کرده و بر صهیونیست‌ها وارد می‌شود.
روزها، ساعات، دقایق و ثانیه‌ها شتابان در حال گذرند و همگی این نکته را به یادمان می‌آورند که به لحظات پایان قرن نزدیک می‌شویم. قرن چهاردهم هجری شمسی، قرنی پرحادثه بود که با تحولات مهمی در ایران و جهان مقارن شد و نقاط عطفی در تاریخ بشر در آن به وقوع پیوست.
در طول یک قرن گذشته صد‌ها بار آتش جنگ در جهان افروخته شده که در بیشتر موارد این آتش‌افروزی از ساختمان معروفی در پلاک ۱۶۰۰ خیابان پنسیلوانیا در واشنگتن دی‌سی طرح‌ریزی و هدایت شده است. آمار‌ها شفاف همه چیز را آشکار می‌کنند. از ۲۴۸ منازعه نظامی رخ‌داده در ۱۵۳ نقطه جهان در سال‌های ۱۹۴۵ تا ۲۰۰۱ میلادی، دولت امریکا آغازگر ۲۰۱ درگیری بوده است. این بدان معناست که مهاجم یک‌طرفه ۸۱ درصد جنگ‌ها، کاخ‌سفید بوده و امریکا به‌طور متوسط هرسال حدود چهار جنگ را بر بشریت تحمیل کرده است؛ روندی که تاکنون ادامه یافته و در قرن بیست‌ویکم نیز اوج گرفته است، به‌گونه‌ای که رئیس‌جمهور سابق امریکا از ۷ تریلیون دلار هزینه امریکا در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا سخن گفت.
ایران در جنگ اخیر روسیه و اوکراین باید چه موضعی داشته باشد؟ تأثیر این جنگ بر امنیت و منافع ما ایرانیان چیست؟ آیا به جنگ اخیر صرفا از منظر پیامدهای تلخ انسانی آن باید نگریسته شود یا ابعاد مهمتری نیز در ورای آن هست؟ پاسخ به این پرسش‌ها و نکات ناگفته دیگر در این خصوص را در تحلیل صوتی کوتاه محمدجواد اخوان، مدیرمسئول روزنامه جوان بشنوید.
چندی پیش در شب ۲۲ بهمن فایل صوتی گفت‌وگوی میان یکی از مسئولان اقتصادی سابق سپاه با فرمانده کل وقت که قبلاً منتشر شده بود از طریق ایستگاه رادیویی سازمان سیا (رادیو فردا) طی یک عملیات رسانه‌ای برنامه‌ریزی شده مجدداً منتشر شده و به سرعت و کاملاً هدفمند به دست جبهه رسانه‌ای ضدانقلاب و ضدایران فضای مجازی را درنوردید. اما ماجرای این فایل چیست، محتویات آن تا چه حد قابل‌اتکا و پذیرش است و انتشار آن به چه منظوری صورت گرفته است؟
در طول یک دهه و نیم گذشته موضوع ارتباط جمهوری اسلامی ایران و روسیه از محور‌های حاشیه‌سازی‌های جریان رسانه‌ای معارض بوده است. این جریان که وابستگی آن به غرب چندان پوشیده نیست، گاه با شعار‌های فریبنده و ظاهراً خیرخواهانه خود را نگران استقلال ایران معرفی کرده و این روابط را در مغایرت با آن قلمداد می‌کند. اما ریشه این تقلا‌های سیاسی و رسانه‌ای علیه همکاری ایران و روسیه در کجاست؟
هرچند در روزها و هفته‌های اخیر شاهد ظهور و بروز اعتراضات و ناآرامی‌هایی در خصوص تقسیم منابع آبی کشور بوده‌ایم، اما مسئله آب چالشی چندین ساله در کشور است که در سال‌ها و فصول کم‌آبی خود را بیشتر نمایان می‌سازد. به‌رغم آنکه بیشتر مساحت کشور ما در اقلیم خشک و نیمه‌خشک قرار داشته و ایرانیان از دوره باستان به حفظ منابع آبی توجه ویژه‌ای داشته‌اند، در سه دهه اخیر شاهد نوعی آشفتگی و فقدان راهبرد کلان و خردمندانه در موضوع تقسیم و انتقال منابع آبی کشور هستیم که پیامدهای آن را امروز لمس می‌کنیم. به نظر می‌رسد حل منازعات متنوع اجتماعی میان استانی و منطقه‌ای در کشور –که به‌نحوی از انحا به چالش آب گره‌خورده است- چاره‌ای جز بازاندیشی و طرح‌ریزی مجدد حکمروایی «آب» به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مسائل کشور ندارد. مهم‌ترین اصولی که سیاستگذاران و متصدیان این حوزه باید مدنظر قرار دهند، عبارت‌اند از:
یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های ارزشمند انقلاب‌اسلامی، «بسیج» است که در طول چهار دهه گذشته در بسیاری از گلوگاه‌های تاریخی به کمک نظام آمد و بار‌های بزرگی را از دوش دستگاه‌های مسئول برداشته است. اینک که کارآمدی نظام‌های اجرایی، یکی از چالش‌های اساسی کشور در سال‌های اخیر است، بسیج به‌عنوان سرمایه اجتماعی نظام و تبلور نقش‌آفرینی عمومی و تخصصی مردم در حاکمیت جمهوری اسلامی ایران، همچون گذشته می‌تواند پاسخگوی مناسبی برای این مسئله و مسائلی ازاین‌دست باشد. هرچند دولت گذشته چندان از این ظرفیت عظیم به سود کارآمدی بهره نجست، اما امید می‌رود که دولت سیزدهم نسبت به این فرصت ارزشمند بی‌توجه نباشد؛ برخی از مهم‌ترین فرصت‌های موجود در آن را در ادامه بررسی می‌کنیم.
بروز دو حادثه تروریستی در افغانستان در فاصله چند روزه که به شهادت و زخمی شدن ده‌ها نفر از مردم مظلوم این کشور انجامید، بار دیگر توجهات را به اوضاع بغرنج این کشور رنجدیده معطوف کرد. از سویی با خروج اشغالگران و قدرت‌یابی مجدد طالبان، آینده سیاسی این کشور در هاله‌ای از ابهام قرار داشته و از سوی دیگر با تشدید اقدامات تروریستی داعش در این سرزمین، جان مردم بی‌پناه افغانستان در معرض مخاطرات بزرگی قرار گرفته است.
مناقشه بر سر مالکیت و حکومت بر قره‌باغ کوهستانی که ریشه در اختلافات تاریخی موجود در کرانه‌های شمالی ارس دارد، شبیه بسیاری از اختلافات ارضی موجود در سایر نقاط جهان است، اما هرگز نباید آن را فقط در چارچوب اختلافات میان همسایگان جداشده از ایران (آذربایجان و ارمنستان) تحلیل کرد. در واقع، منافع برخی قدرت‌های فرامنطقه‌ای و اهداف برخی بازیگران مایل به نفوذ در منطقه، اگر بیشتر از تمایلات دو کشور نباشد، کمتر نیست. یکی از بازیگران ذی‌نفع در شرایط کنونی که البته در چند صباح اخیر به‌نوعی در هر دو سوی جبهه بازی می‌کند، رژیم اشغالگر قدس است.
پس از گذشت حدود یک سال از آخرین منازعه در قره‌باغ، بار دیگر توجه رسانه‌ها به این منطقه جلب شده است. در همان روز‌های جنگ سال گذشته (سپتامبر ۲۰۲۰) از جهت حرکت نیرو‌های دولت آذربایجان می‌شد حدس زد هدف اساسی این دولت از پیشروی بازپسگیری قره‌باغ کوهستانی نیست و هدف‌گذاری دیگری دارد. بیشتر مناطقی که آذربایجان در این جنگ از ارمنستان باز پس گرفتن مناطق خالی از سکنه جنوب قره‌باغ و عمدتاً در حاشیه مرز‌های جمهوری اسلامی ایران بود.
«دفاع مقدس» هشت‌ساله را بی‌شک باید نه‌تن‌ها یکی از مقاطع سرنوشت‌ساز در تاریخ معاصر ایران، بلکه برگی زرین و کم‌نظیر در دفتر قطور تاریخ این مرزوبوم دانست. آنگاه‌که یک ملت به پاخاسته در مقابل دنیای ظلم و جور خود را تنها و بی‌دفاع دید، سر خم نکرد و با اراده خود در مقابل متجاوزان تا بن دندان مسلح و مورد حمایت شرق و غرب ایستاد. همین اعتمادبه‌نفس ملی بود که عزت و پیشرفت را نصیب ایران کرد و هرچند ظاهراً جنگ تحمیلی در مرداد ۱۳۶۷ خاتمه یافت، اما دفاع مقدس ملت ایران استمرار یافت و به‌جرئت می‌توان ادعا کرد که این جریان در حال حرکت و این چشمه جوشان همچنان در حال قوی نمودن ایران و ایرانیان است. از منظری می‌توان دفاع مقدس را سرآغاز قوی شدن ایران و ایرانی دانست که نمونه‌های این رهاورد را در حوزه‌های مختلف می‌توان اشاره کرد:
۲۰ سال از بیستم شهریور ۱۳۸۰ گذشت؛ روزی که حادثه‌ای در قلب نیویورک، چشم‌ها را مبهوت و ذهن‌ها را معطوف به امریکا کرد. در آن صبح تابستانی یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱، شاید کمتر کسی فکر می‌کرد حادثه‌ای که در حال وقوع است، بر سرنوشت میلیون‌ها نفر از انسان‌ها در کشور‌های مختلف خصوصاً در غرب آسیا تأثیر بگذارد. حملات ۱۱ سپتامبر را ازاین‌جهت باید نقطه عطفی در روند تحولات جهانی دانست، تحولاتی که در طول دو دهه ابتدایی هزاره سوم، مسیر متفاوتی را برای جهان بشری رقم زده است.
از مهم‌ترین توصیه‌های اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار هیئت دولت سیزدهم، بازسازی انقلابی و عقلانی عرصه‌های مدیریتی کشور بود. اکنون و با ابلاغ این مأموریت مهم به دولت جدید، فهم از چیستی و چرایی این بازسازی ضرورتی انکارناپذیر است.
اواسط تابستان سال گذشته و زمانی که هنوز ترامپ مستأجر کاخ سفید بود، مصاحبه مشاور امنیت ملی اسبق او یعنی جان بولتون با شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی فارسی مورد توجه ناظران سیاسی قرار گرفت. در این مصاحبه، پاسخی که این عضو جداشده از کابینه ترامپ به خبرنگار در خصوص راهکار موفقیت شورش و اغتشاشات برای براندازی نظام اسلامی ارائه داد، قابل توجه است. او صراحتاً از ضرورت ایجاد انشقاق میان رهبری نظام و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سخن می‌گفت.
هنوز انقلاب اسلامی به اولین سالگرد خود نرسیده بود که مردم اولین رئیس جمهور ایران را برگزیدند. ساختار‌های حکومتی نظام یک به یک در حال تکمیل شدن بود و در ۵ بهمن ۱۳۵۸ مردم ایران به‌پای صندوق‌های رأی رفتند تا با انتخاب اولین رئیس‌جمهور ایران، اولین گام عملی برای اجرای قانون اساسی جدید ایران را رقم زنند. به دلایلی که در این نوشتار مجال بررسی آن نیست، ابوالحسن بنی‌صدر دانش‌آموخته اقتصاد که سنخیت چندانی نیز با خط و اندیشه امام نداشت، موفق به کسب اقبال عمومی شد و به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور ایران، به نمادی از نخستین تجربه انتخاباتی ریاست جمهوری در کشور تبدیل شد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار دست‌اندرکاران مراسم سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی، در ضمن توصیه‌های خود فرمودند: «به مسئولین کشور و ملّت عزیزمان می‌خواهم توصیه بکنم سعی کنند قوی بشوند؛ به قول شاعر خراسانی ما “برو قوی شو اگر راحت جهان‌طلبی”. باید قوی بشوید؛ هم در اقتصاد قوی بشوید، هم در علم قوی بشوید، هم در فنّاوری باید قوی بشوید، هم در دفاع نظامی باید قوی بشوید؛ باید قوی بشوید. تا قوی نشوید، دشمن‌ها به شما طمع خواهند کرد، به شما تعرّض خواهند کرد، تجاوز خواهند کرد. این توصیه اوّل که توصیه همیشگی من است و من خودم تا توان دارم و تا توفیق از طرف پروردگار داشته باشم، این قضیه را دنبال می‌کنم؛ مسئولین هم موظّفند دنبال کنند.»
هرچند جنایت ترور دانشمند هسته‌ای کشورمان، شهید محسن فخری‌زاده زخمی تلخ بر قلب ملت ایران نهاد، اما «طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» که دیروز در مجلس شورای اسلامی تصویب شد، می‌تواند التیام‌بخش نسبی این زخم باشد. روشن است که مطابق آیه شریفه «فَمَنِ اعْتَدَى عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَیْکُمْ»، پاسخ قاطع و کوبنده اصلی به این جنایت تلخ باید هم‌جنس و متجانس با عملیات دشمن باشد، اما نباید از راهکار‌های سیاسی و حقوقی برای تنبیه دشمن و متحدانش غافل شد.
