تحول و نظام انقلابی

 

«انقلاب» در واقع دگرگونی‌ای عمیق است و انقلاب‌اسلامی تحولی بنیادین در تاریخ ایران بود. به جرئت می‌توان گفت در طول تاریخ چند هزارساله سکونت انسان در این فلات، تنها تحول عمیقی که با اراده ملت ایران و بدون دخالت خارجی به نتیجه رسیده، همین «انقلاب اسلامی» بوده است. تأکید بر این دو رکن «اراده ملت» و «من‌های دخالت خارجی» ازآن‌روست که تاریخ پرفرازونشیب ایران مشحون از دست‌به‌دست شدن‌ها در سیاست، فرهنگ و اجتماع است، اما متن مردم در بسیاری از این تحولات غایب و مقهور تصمیمات سلاطین و سلسله‌ها بوده‌اند و موارد استثنایی، چون خیزش مشروطه یا ملی شدن صنعت نفت نیز با ریل‌گذاری یا دخالت خارجی به انحطاط کشیده شده است.

سخنی با حجت‌الاسلام خسروپناه

 

اکنون که حجت‌الاسلام‌ والمسلمین خسروپناه دبیری شورای عالی انقلاب فرهنگی را بر عهده گرفته، برخی جریانات سیاسی و رسانه‌ها تلاش کردند دبیر جدید شورا را با مسائل حاشیه‌ای مواجه کنند، اما واقعیت آن است که جناب خسروپناه مسئولیتی بسیار بزرگ‌تر از درگیرشدن در چنین حاشیه‌هایی دارد. او اکنون باید هم بار سنگین قصور و تقصیر‌های گذشته حوزه مأموریتی جدیدش را بر دوش بکشد و هم برای آینده این بخش برنامه‌ریزی کند. بخشی از مهم‌ترین دستورکار‌های دبیر و دبیرخانه جدید شورا را چنین می‌توان برشمرد

چارچوب‌­های تحولی در قوه قضائیه

توصیه‌های راهبردی رهبر معظم انقلاب‌اسلامی در ارتباط تصویری با همایش سراسری قوه قضائیه را می‌توان نقشه راه تحول دستگاه قضایی در دوره پیش رو دانست. با توجه به آنکه معظم‌له گفتمان «تحول­گرایی» را در چند سخنرانی اخیر مورد توجه و تأکید قرار داده‌اند و در اولین گام مطالبات تحولخواهانه خود را از دستگاه قضایی طرح نموده‌اند، مداقه و بررسی برخی از مهمترین محور‌های انتظاری برای تحولگرایی در این قوه ضروری به نظر می‌رسد

استحاله، تجدد یا تحول؟ 

رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت سی‌ویکمین سالگرد رحلت امام خمینی (ره) با اشاره به روحیه تحول‌خواهی و تحول‌انگیزی امام بزرگوار، «تحول» را متفاوت از «استحاله» و «تجدد وارداتی» دانسته و فرمودند: «تحوّل را نبایستی با استحاله فکری اشتباه گرفت. اندکی قبل از حکومت پهلوی و بعد، شدّتش در دوران حکومت پهلوی، چیزی به نام تجدّد وارد کشور شد، که این را به‌عنوان یک تحوّلی در زندگی ملّت ایران به‌حساب می‌آوردند؛ این تحوّل نبود، این استحاله ملّت ایران بود، هویت ملّت ایران را از او سلب کردن بود. یعنی در واقع ملّت ایران، هویت دینی خود، هویت ملّی خود، هویت تاریخی عمیق خود را در این تجدّد از دست داد.»

چارچوب‌­های تحولی در قوه قضائیه 

توصیه‌های راهبردی رهبر معظم انقلاب‌اسلامی در ارتباط تصویری با همایش سراسری قوه قضائیه را می‌توان نقشه راه تحول دستگاه قضایی در دوره پیش رو دانست. با توجه به آنکه معظم‌له گفتمان «تحول­گرایی» را در چند سخنرانی اخیر مورد توجه و تأکید قرار داده‌اند و در اولین گام مطالبات تحولخواهانه خود را از دستگاه قضایی طرح نموده‌اند، مداقه و بررسی برخی از مهمترین محور‌های انتظاری برای تحولگرایی در این قوه ضروری به نظر می‌رسد

سواری با خودروی اسلامی

آقای روحانی رئیس‌جمهور برای دومین بار طی چند ماه اخیر در سخنان خود تلویحاً به مسئله اسلامی سازی علوم پرداخته و مطابق نقل رسانه‌ها، در سخنرانی خود در اختتامیه جشنواره خوارزمی گفت: «قطعاً علم اسلامی و غیراسلامی شبیه همدیگر است و تفاوتی میان آنها وجود ندارد، بلکه اهداف فرق دارد. » جالب اینجاست که او برای اثبات این ادعا مثال «خودرو را زد» و چنین افزود: «ما نمی‌توانیم بگوییم فلان خودرو اسلامی است و آن یکی نیست. این‌که شما یک قرآن در داشبورد خودرو بگذارید که خودروی اسلامی نمی‌شود. »

شاید در نگاه اول مثالی که آقای روحانی بر زبان می‌آورد، این سؤال را بر ذهن مخاطب می‌آورد که چه کسانی به دنبال پدیده‌هایی از قبیل «خودروی اسلامی» هستند و نکند واقعاً چنین ایده‌ها و طرح‌هایی در برخی افراد و نهادهای مؤثر کشور وجود دارد که آقای رئیس‌جمهور، غلط بودن آن را تذکر می‌دهد. 

اما کمی که دیگر قرائن را بررسی می‌کنیم روشن می‌گردد که نه مسئله چیز دیگری است و خودروی اسلامی تنها مثالی برای نفی ایده دیگری است. 

تا قیامت با برجام

سخنانی که رسانه‌ها از رئیس‌جمهور در اختتامیه نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی نقل کردند، حاوی نکات شگفت‌آور و بعضاً قابل‌تأمل بود. با توجه به مجال محدود به سه نکته خاص که در سخنان وی بیشتر بحث‌برانگیز است، می‌پردازیم

نقشه راه تحول توانمندساز بسیج

رهبر معظم انقلاب اسلامی در هفته بسیج در دیدار بسیجیان به بیان محورهایی در جهت نقش‌آفرینی و توانمندسازی هرچه بیشتر این نهاد مردمی پرداختند. مروری گذرا بر این محورها نشان می‌دهد، می‌توان نقشه راه تحول بسیج با سمت‌وسوی توانمندی را از آن استخراج کرد. ازاین‌رو نگاهی گذرا بر این محورها خواهیم داشت

نقشه راه تحول حوزه

حوزه علمیه، نهاد مولد دانش دین در جهان تشیع بوده و با پیروزی انقلاب اسلامی و برپایی حکومتی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی، جایگاهی ویژه در جامعه یافته است. به عبارت دیگر اگر تا پیش از انقلاب، حوزه‌ها صرفاً نقشی اصلاحگرایانه برای خود قائل بودند، اکنون انتظار می‌رود حوزه‌ها به تمام پرسش‌های اساسی حکمرانی دینی و نحوه اداره جامعه پاسخ گویند. از سویی تحولات و تطورات اجتماعی در ایران و جهان در دهه‌های اخیر به گونه‌ای بوده است که میزان تهاجم جریانات ضددین و انحرافی به ساحت شریعت مقدس و اعتقادات جامعه مضاعف شده و لازم است جریان حوزوی با سرعت و شتابی حتی بیشتر از تحولات روز خود را در مقام حراست از ایمان مردم ببیند. در همین راستا رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اعضای شورای‌عالی حوزه‌های علمیه به طرح نکات مهمی پرداختند که بر مبنای این نکات می‌توان به «نقشه راه تحول در حوزه» - که مطالبه دیرینه امام خامنه‌ای از حوزه‌های علمیه بوده است- دست یافت. در ادامه به طور مختصر به برخی از مهم‌ترین این محورها می‌پردازیم