الزامات تحقق سیاست خارجی انقلابی
الزامات تحقق سیاست خارجی انقلابی
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار وزیر امور خارجه، سفیران و مسئولان نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور ضمن توصیه‌های گوناگون به مقوله مهم «رویکرد انقلابی در سیاست خارجی و دیپلماسی» پرداخته و فرمودند: «برخی به غلط، سخن از لزوم جدایی دیپلماسی از ایدئولوژی به میان می‌آوردند، در حالی‌که دیپلماسی ایدئولوژیک هیچ اشکالی ندارد و القای تقابل میان ایدئولوژی و منافع ملی، صحیح و منطقی نیست.» معظم له با تأکید بر اینکه هدف از تشکیل جمهوری اسلامی حفظ منافع ملی، استقلال، آزادی، عدالت اجتماعی، قدرت و امنیت ملی است، افزودند: «ایدئولوژی به دنبال تأمین و حفظ منافع ملی است و هویت یک ملت محسوب می‌شود.» حضرت امام خامنه‌ای، تحقق و بروز روحیه انقلابی را در تعاملات و رویکرد‌های دیپلماتیک ضروری دانستند و افزودند: «دیپلمات ایرانی باید به انقلاب افتخار کند و در تعاملات کاری او، «عزت، احساس اقتدار و اعتماد به نفس» به روشنی مشاهده شود که البته این رفتار و منش انقلابی با بیان حرف‌های نامعقول و ایجاد هیاهو کاملاً متفاوت است.»
طبیعی است که سیاست خارجی کشور همان سیاست خارجی منبعث از قانون اساسی و در واقع متخذ از اسلام و اهداف و آرمان‌های انقلاب است و مسئولان وزارت خارجه و سفرا و کارداران در حقیقت «نمایندگان، سربازان و خدمتگزاران این اصول و آرمان‌ها» هستند. سیاست خارجی کشور مانند همه کشور‌های جهان بر منافع بلندمدت و اصول و ارزش‌ها استوار است و با رفت‌وآمد دولت‌ها با سلایق سیاسی گوناگون، تغییر نمی‌کند؛ دولت‌ها فقط در تاکتیک‌ها و ابتکارات اجرایی راهبرد‌های سیاست خارجی تأثیرگذار و دخیل‌اند. همه تاکتیک‌های دیپلماسی در دولت‌های مختلف باید در خدمت پیشبرد اصول سیاست خارجی در قانون اساسی باشد و نمایندگان سیاسی ایران در خارج، خود را نماینده و مدافع جدی و منطقی سیاست‌های نظام بدانند.
به نظر می‌رسد تبلیغات پرحجم بیگانگان درباره «تغییر اجباری یا خودخواسته» در سیاست خارجی جمهوری اسلامی و تحلیل خوش‌خیالانه غربی‌ها در این زمینه، در حقیقت ناشی از فشار این واقعیت است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی، لااقل در سطح منطقه همچون سدی مستحکم و صخره‌ای استوار، مانع از یکه‌تازی‌های قدرت‌های سلطه‌گر به‌ویژه امریکا شده است و آنها، همیشه در آرزوی تغییر این سیاست‌ها هستند.
در قانون اساسی، اسلام معیار سیاست خارجی است بنابراین موضع‌گیری در مقابل کشور‌ها و مسائل مختلف، باید مختصات دینی داشته باشد. دیگر اصول سیاست خارجی در قانون اساسی از جمله تعهدات برادرانه به همه مسلمانان جهان، حمایت بی‌دریغ از مستضعفان جهان، طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب در همه زمینه‌ها، حفظ استقلال همه‌جانبه، دفاع از حقوق همه مسلمانان، عدم تعهد به قدرت‌های سلطه‌گر، روابط صلح‌آمیز متقابل با دولت‌های غیرمحارب، خودداری از هرگونه دخالت در امور داخلی ملت‌ها و حمایت از مبارزات حق‌طلبانه مستضعفان در مقابل مستکبران در هر نقطه از جهان، جذاب، نو و والا، ذهن ملت‌ها به‌خصوص نخبگان را به خود جلب کرده است.
سیاست خارجی جمهوری اسلامی با این راهبرد‌ها و مختصات، سیاست خارجی انقلابی است و اگر در اجرا با راهکار‌های هوشمندانه همراه شود، آثار شگفت‌انگیزی به همراه می‌آورد و ظرفیت حل بخش مهمی از مشکلات جهان اسلام را داراست. اجرای سیاست‌های انقلابی در هر زمینه، از جمله عرصه‌ی دیپلماسی باعث افزایش اقتدار و تأثیرگذاری، ارتقای جایگاه کشور و عزت و اعتبار ایرانیان در میان ملت‌ها می‌شود. ادعا نمی‌کنیم به همه اهداف خود رسیده‌ایم یا حتی نزدیک شده‌ایم، چون اجرای «سیاست خارجی انقلابی» در عمل با برخی غفلت‌ها، کم‌کاری‌ها، ناهوشمندی‌ها و موانع خارجی همراه بوده است، اما جایگاه عزتمند فعلی کشور، مدیون همین سیاست‌های حکیمانه است.
بر این اساس باید گفت: به بیان دقیق رهبر معظم انقلاب وزارت خارجه در واقع «ارتش منظم دیپلماسی کشور» است. روشن است که در مسئله سیاست خارجی، دستگاه‌های دیگری هم مؤثرند، اما وزارت خارجه به‌عنوان یک سازمان موظف و ارتش منظم، مسئولیت اصلی را بر عهده دارد. طبیعی است که سربازان این ارتش منظم دیپلماسی انقلاب باید ویژگی‌هایی داشته باشند که برخی از این ویژگی‌ها – بر اساس رهنمود‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی- شامل موارد ذیل است:
۱- پایبندی به موازین شرع و روحیه انقلابی در رفتار‌های فردی و اجتماعی و در محافل دیپلماتیک.
۲- نترسیدن از هیبت و تشر قدرت‌های بزرگ از جمله امریکا: واقعیت آن است که نهراسیدن از قدرت‌های سلطه‌گر، بعد از انقلاب، به خصوصیت بارز سیاست خارجی جمهوری اسلامی تبدیل‌شده که این ویژگی هم در دل ملت‌ها جاذبه ایجاد کرده و هم سیاستمداران دنیا را -چه بگویند و چه پنهان کنند- به تعظیم و تجلیل وا‌داشته است.
۳- دفاع صریح، قاطع و واقعی از مظلوم: این خصوصیت در تمام سال‌های بعد از انقلاب، در دفاع از ملت‌های مظلوم و مبارزان فلسطینی و لبنانی و موارد مشابه دیگر، جلوه داشته است.
۴- مخالفت جدی با نظام سلطه: از خصوصیات آشکار سیاست خارجی جمهوری اسلامی است و دیپلمات‌های ایرانی باید ما باشهامت و بدون رودربایستی با حضور سلطه‌گران و به‌ویژه امریکا در هر جای جهان، مقتدرانه مخالفت کنند.
۵- تأمین منافع ملی و حفظ سرمایه ملی: می‌دانیم که «تأمین منافع ملی» که از اهداف مشترک همه دستگاه‌های دیپلماسی جهان است. در دیپلماسی ایرانی، علاوه بر تلاش برای تأمین منافع ملی، «حفظ سرمایه‌ی ملی»، بسیار مهم است، چراکه اگر سرمایه ملی از دست برود دستگاه دیپلماسی بدون پشتوانه می‌شود و منافع ملی نیز قابل تأمین نخواهد بود. هویت ملی، اسلامی، انقلابی و تاریخی، استقلال برآمده از انقلاب اسلامی، دین، ملت مؤمن، جوانان انقلابی، سخن قاطع در مقابل زیاده‌خواهان، دانشمندان، نخبگان و فعالیت‌های علمی از جمله عناصر سرمایه ملی هستند که باید در عرصه دیپلماسی حفظ شوند تا منافع ملی هم تأمین شود.
همین مطلب:
