مجلس دهم، در تراز عزت و پیشرفت
مجلس دهم، در تراز عزت و پیشرفت
هرچند در بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال 1368 تا حدودی نظام سیاسی کشورمان از پارلمانی به ریاستی تغییر کرد اما این بدان معنا نیست که قوه مقننه و مجلس شورای اسلامی فاقد هرگونه جایگاه و نقش اساسی در حاکمیت کشور باشد. در ساختار کنونی هرچند رئیس‌جمهور و به‌طورکلی قوه مجریه سکان‌دار اصلی اجرا در کشور است اما نقش تقنینی و از آن مهم‌تر اختیارات نظارتی مجلس تبلور حضور مردم در تعیین سرنوشت خویش است. در دولت‌ها و مجالس پس از بازنگری قانون اساسی نیز هرچند اختیار تغییر رئیس دولت از مجلس گرفته شده است، اما ابزارهای نظارتی همچون استیضاح، سؤال، تحقیق و تفحص و اصل 90 همچنان در اختیار خانه ملت است.
تجربه چند دهه گذشته نشان داده است که یکی از چالش‌هایی که کشور در مسیر پیشرفت با آن همواره مواجه بوده است، اعمال سلیقه‌های فردی و جناحی است، به‌گونه‌ای که برنامه‌های راهبردی و بلندمدت قربانی تغییر مجریان می‌شود. هرچند در سال‌های ابلاغ اسناد بالادستی و به‌خصوص سیاست‌های کلی نظام در حوزه‌های موضوعی از سوی رهبر معظم انقلاب‌اسلامی، تا حدودی مانع اعمال سلیقه‌های فردی مجریان و اقدامات یک‌شبه شده است، اما مهم‌تر از آن، وجود قوه‌ای دیگر در کنار قوه مجریه است که با قوت بتواند مستقل از دولت و بر اساس مصالح کشور تصمیم‌گیری کند، به‌گونه‌ای که می‌توان گفت این تقسیم وظایف و پراکندگی قدرت میان قوا، مهم‌ترین ابزار جلوگیری از یکه‌تازی و اعمال سلیقه است.
در پیش بودن انتخابات مجلس دهم در اسفندماه سال جاری بر اهمیت شرایط سیاسی، اجتماعی کنونی کشور افزوده است. اکنون و در دهه دوم اجرای سند چشم‌انداز بیست‌ساله 1404، به نظر می‌رسد نیازمند شکل‌گیری مجلسی هستیم که پیگیری‌کننده مهم‌ترین مطالبات عموم ملت و مصالح عالیه کشور باشد. مجلسی که برای خود نقش و جایگاهی ویژه تعیین کرده باشد و قادر و مایل به بهره‌گیری از ابزارهای قانونی خود، به‌ویژه در حوزه نظارت باشد.
در مقطعی که شاهد آن هستیم به نظر می‌رسد مصالح کشور در دنبال نمودن دو محور عمده است که نمایندگان ملت در پیگیری آن نقشی بسزا دارند:
1- حفظ عزت و اقتدار جمهوری اسلامی ایران: یکی از مهم‌ترین رهاوردهای انقلاب‌اسلامی، عزت و اقتداری است که سربلندی، استقلال و امنیت کشور و جامعه خود را مدیون آن هستیم. اگر ایران تا پیش از پیروزی انقلاب دنباله‌رو سیاست‌های غرب در منطقه بود، اکنون به‌عنوان بازیگری مستقل در سطح منطقه و حتی جهان شناخته‌شده است که امنیت ملی خود را در کیلومترها دورتر از مرزهای خود تأمین کرده و پشتیبان مستضعفان نیز است. همین عزت و اقتدار است که سبب شده است ایرانی به استقلال خود افتخار کند و در منطقه‌ای که سراسر آشوب و ناامنی است، از ثبات، آرامش و امنیت بهره‌مند باشد. حفظ این دستاورد چیز کمی نیست و مجلس نیز به‌نوبه خود باید در نگهداشت و ارتقای آن سهیم باشد.
بر این اساس شکل‌گیری مجلسی که بر مواضع اصولی و اساسی انقلاب اسلامی پافشاری و جهت‌گیری‌های آرمانی را تعقیب کند، در جهت حفظ عزت و اقتدار ملی جمهوری اسلامی ایران ضروری است. در همین رابطه رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت امام خامنه‌ای در جمع نمایندگان مجلس نهم می‌فرمایند: «مطلب دیگری که عرض می‌کنیم، راجع به مواضع اصولی در مجلس شورای اسلامی است. بحمدالله مواضع اصولی مجلس، خوب است. ... مشاهده می‌کنم که وقتی مسائل اساسی و اصولی و آن‌چیزهایی که مبانی اصلی نظام و انقلاب اسلامی است مطرح می‌شود، مواضع مجلس، مواضع قابل‌قبول، مثبت و بعضاً کاملاً پیشرفته است؛ این باید باشد، این در همه مجالس باید باشد. شاکله مجلس شورای اسلامی باید بنای مرتفع مواضع اصولی باشد.»
همچنین ایشان می‌فرمایند: «خب مجلس خیلی مهم است؛ هم از لحاظ قوانین، هم از لحاظ ریل‌گذاری برای حرکت دولت‌ها - این ریل را مجلس می‌گذارد تا این قطار حرکت کند و به سمت هدف‌ها برود- هم در مسائل بین‌المللی. ملاحظه میکنید که بحمدالله مجلس کنونی ما، در مسائل بین‌المللی، مواضع خیلی خوبی می‌گیرد؛ این خیلی برای کشور مغتنم است. این کجا، و اینکه یک مجلس شورایی ما تشکیل بدهیم که در مقابل دشمنان بین‌المللی و جبهه متّحد دشمنان، حرف آنها را بزند [کجا]؛ اینها خیلی با هم فرق می‌کند. این کجا که مجلسی داشته باشیم که چه در قضیه هسته‌ای و چه در قضایای گوناگون دیگر، حرف دشمن را تکرار بکند؛ یا اینکه نه، مجلسی مستقل، آزاد و شجاع باشد؛ همان‌جوری که مردم شعار می‌دهند، داخل مجلس شعار بدهند؛ همان‌جوری که مردم می‌خواهند، در داخل مجلس موضعگیری کنند، این خیلی مهم است.»
2- هموارسازی مسیر پیشرفت ملت ایران: اکنون در حوزه اقتصادی شاهد وجود چالش‌های بسیاری هستیم که سبب بروز نارسایی‌هایی همچون رکود، بیکاری، تورم و ... شده که این نارسایی‌ها مستقیماً بر سفره مردم تأثیر منفی گذاشته است. هرچند برخی راه‌حل عبور از این چالش‌ها را در فرمول «توسعه وابسته» و با دست دراز کردن در مقابل غرب می‌دانند، اما مرور تجربه ایران و بسیاری از کشورها، ناکارآمدی نگاه به بیرون را ثابت کرده است. اکنون به نظر می‌رسد مهم‌ترین راه‌حل عبور از چالش‌های اقتصادی تکیه به پیشرفت درون‌زا و مقاوم‌سازی اقتصادی و با بهره‌گیری از مدیریت جهادی است.
در دوره‌ای که در ادبیات سیاسی به «پسابرجام» معروف شده است، مهم‌ترین تهدید برای مسیر پیشرفت ایران، فریفتگی و افتادن در دام پرزرق‌وبرق توسعه برون‌زا و تبدیل‌شدن ایران به بازار مصرف کالاهای غربی است که مع‌الاسف باید گفت نشانه‌هایی از بروز چنین شرایطی از هم‌اکنون در حال هویدا شدن است.
اکنون نقش تقنینی و نظارتی خانه ملت در جلوگیری از حاکم شدن الگوی توسعه وابسته و پیامدهای منفی آن همچون واردات بی‌رویه، رانت‌خواری و مفاسد اقتصادی، سلطه بیگانگان بر اقتصاد کشور، تعطیلی تولید ملی و رشد بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و ... بسیار مهم و حیاتی است و این مهم تنها در صورتی امکان‌پذیر است که نمایندگانی به خانه ملت راه یابند که به فکر حل مشکل بیکاری جوانان ایرانی باشند، نه حل مشکل رکود شرکت‌های ایتالیایی و فرانسوی و یا ایجاد شغل برای جوانان اروپایی.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص کارویژه مجلس در این خصوص می‌فرمایند: «مسئله اقتصاد مقاومتی را در قانون برنامه ششم کاملاً ببینید؛ در قانون بودجه سال ۹۵ این را به‌طور کامل ببینید.
البتّه سیاست‌های [اقتصاد مقاومتی] ابلاغ شده است، دستگاه‌های دولتی کارهای زیادی کردند. کارهایی انجام گرفته است امّا نگاه کنید ببینید کجای این جدول ناقص است. بالاخره اگر یک دارویی را تجویز کنند که علاج قطعی فلان بیماری است و این دارو هم مثلاً فرض کنید که پنج جزء دارد، اگر یک جزء از این پنج جزء نبود، این دارو نیست ولو چهار جزء دیگرش باشد؛ باید همه این اجزاء وجود داشته باشد تا انسان بتواند منتظر شفا و نتیجه باشد. نگاه کنید ببینید کدام قسمت این جدول - به قولِ فرنگی‌مآب‌ها این پازل - خالی است و باید پُرش کرد، آن را پیدا کنید.»
با توجه به آنچه اشاره شد، به‌طور خلاصه می‌توان گفت در شرایط کنونی کشور و عرصه بین‌الملل، مهم‌ترین مأموریت مجلس شورای اسلامی و نمایندگان آن در دوره دهم، پیگیری و تحقق عینی گفتمان «عزت و پیشرفت» است، گفتمانی که بر اساس کلان گفتمان انقلاب اسلامی بازتولید شده و مأخوذ از اندیشه‌های امام راحل عظیم‌الشأن و رهبر معظم انقلاب اسلامی است و تحقق آرزوهای دست‌یافتنی ملت ایران در عصر حاضر در گرو همین جهت‌گیری است.
همین مطلب:
س