حماسه‌ی اقتصادی؛ شاید وقتی دیگر!

نام‌گذاری سال 1392 به عنوان «حماسه‌ی سیاسی، حماسه‌ی اقتصادی» از سوی رهبر معظم انقلاب، به خوبی مهم‌ترین مسائل پیش روی کشور در سال جاری نشان می‌داد که نخست برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یازدهم بود و دیگر حل چالش‌های اقتصادی موجود و پیشرفت کشور در حوزه اقتصاد. مخاطبین این عنوان نیز اعم مردم و مسئولین کشور بودند، که البته ملت ایران با حضور حماسی در انتخابات 24 خرداد، عملاً نقش خود را ایفا کردند و تحقق جزء دوم عنوان را از طریق دولت تازه‌نفس به انتظار نشستند.

اینک اما، چند صباحی به پایان سال 1392 نمانده و کم‌کم یوم‌الحساب نهادهای ذی‌ربط در میزان عمل به وظیفه‌ی خود در تحقق این هدف نزدیک می‌شود. هرچند شاید به زعم برخی هنوز برای ارزیابی عملکرد دولت یازدهم در حوزه‌های مختلف کمی زود باشد – که البته در برخی حوزه‌ها و برنامه‌ها نیز چنین است-؛ اما طرح این مطالبه و سپس ارزیابی آن که تا چه میزان دولت در خصوص تحقق این هدف راهبردی سال جاری اقدام نموده است، غیرمنصفانه و غیر کارشناسی نیست.

ناگفته پیداست که چالش‌های موجود اقتصادی کشور، تا حدی است که رفع همه‌ی آن‌ها به زمانی قابل توجه نیازمند است، اما آنچه ناظران و همه مردم را در حل مشکلات امیدوار می‌سازد، ظهور و بروز موجی از اقدامات و برنامه ریزی‌ها با هدف مقابله با چالش‌ها از سوی مسئولین است. با این حال، آنچه در مرور عملکرد قریب به هفت ماهه دولت جدید، به چشم می‌خورد توجه بیش از حد به سیاست خارجی و احتمالاً حل بخشی از چالش‌های موجود از طریق گسترش روابط دیپلماتیک است.

البته فهم این مسئله نیازمند به مرور تک‌تک عملکرد وزرای کابینه نیست، کافی است به گفتمان حاکم بر مدیریت دولت در بخش‌های مختلف اجرایی کشور توجه شود. این مسئله تا حدی است که انتقادات برخی کارشناسان اقتصادی همسو با دولت را نیز برانگیخته است که برخی مدیران اجرایی، به جای تمرکز بر حل چالش‌های اقتصادی در حوزه مسئولیت خویش، به انتظار نتایج توافقنامه ژنو نشسته‌اند!

چنین رویکرد از چند جهت برای کشور و دولت مخاطره انگیز است: اولاً با توجه به بی اعتمادی به طرف غربی و نیز برخی علائم موجود سرنوشت مذاکرات هسته‌ای در گام‌های بعدی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این مسئله در نظریه‌ی بازی‌ها از آن با تعبیر «شرط‌بندی روی اسب بازنده» یاد می‌شود، علاوه بر آنکه مسیر پیشرفت اقتصادی کشور را با چالش مواجه می‌سازد، طرف غربی را در امتیاز گیری بیشتر در مذاکرات آتی تشجیع نموده و این خود به معنای احتمال بیشتر عدم موفقیت مذاکرات!

ثانیاً حتی با محاسبات اقتصادی ساده نیز روشن می‌شود که تأثیر اجرای توافقنامه ژنو، در حدی که برخی بدان امید بسته‌اند نیست. کل مبلغی که در شش ماه آینده و در چند قسط به ایران تحویل می‌شود 4.2 میلیارد دلار است که از سویی عملاً بخشی از پولی است که در همین مدت 6 ماه آتی از طریق فروش نفت حاصل می‌شود و از سوی دیگر معادل ریالی آن در مقابل بودجه کل کشور و نیز تولید ناخالص داخلی قابل توجه نیست.

ثالثاً نگاهی به راهبرد نظام سلطه در تقابل با جمهوری اسلامی ایران در چند سال اخیر نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین ابزارها برای فشار بر ملت ایران و تلاش برای ایجاد اشتباه محاسباتی مردم و مسئولین ایرانی، ابزار اقتصادی بوده که با چاشنی سوء مدیریت‌ها و سوء تدبیرهای داخلی همراه شده است. تحلیل روند تدابیر نظام اسلامی، خصوصاً در هدف‌گذاری‌ها و نام‌گذاری‌های سالیانه در سال‌های اخیر نیز که عمدتاً معطوف به پیشرفت اقتصادی کشور بوده است نیز مؤید همین مسئله است. در چنین شرایطی که دشمن هنوز هم بعد از امضای توافقنامه از رویکرد خصمانه خود دست بر نداشته است، روشن نیست فرصتی که به دلیل بی توجهی به پیشرفت درون‌زا و با تکیه بر نیروی داخلی از دست رود در چه زمانی و با چه فرصتی به دست آید؟

هرچند زمان قابل توجهی از سال جاری گذشته است و متأسفانه هدف راهبردی «حماسه‌ی اقتصادی» هنوز مغفول مانده است، اما به نظر می‌رسد فرصت برای جبران گذشته هست و به تعبیر رهبر معظم انقلاب «اگر مدیریت جهادی یا همان کار و تلاش با نیت الهی و مبتنی بر علم و درایت حاکم باشد، مشکلات کشور، در شرایط کنونیِ فشارهای خباثت آمیزِ قدرت‌های جهانی و در شرایط دیگر، قابل حل است و کشور حرکت رو به جلو را ادامه خواهد داد.»

اینجاست که آزمونی حساس در مقابل مسئولین اجرایی کشور به چشم می‌خورد، اگر فرصت را غنیمت شمرده و با رویکرد مدیریت جهادی در جهت پیشرفت درون‌زا و تحقق حماسه‌ی اقتصادی تلاش کنند، هم کارنامه قابل قبولی از خود به جای خواهند گذاشت و نیز با کسب اقبال عمومی فرصت یک بار دیگر خدمت‌گزاری به مردم را در انتخابات آینده خواهند یافت. در غیر این صورت بنا بر سنت الهی و به تعبیر خداوند متعال «وَتِلْکَ الأیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاسِ» باید جای خود را به دیگری بسپارند.

همین مطلب:

روزنامه جوان- حماسه اقتصادی؛ شاید وقتی دیگر!