در حالی امسال 16 آذر روز دانشجو را سپری می‌کنیم که سیاست‌های دولتی نسبت به فضای تشکلی دانشجویی جنجال‌برانگیز بوده است. از سال 92 از نقاط ضعفی که مدیران جدید قوه مجریه در حوزه دانشگاه احساس می‌کردند، فقدان بدنه دانشجویی وابسته در فضای دانشگاهی بود. البته ماجرای ضعف بدنه فعال جریان موسوم به اعتدال، به دانشگاه محدود نمی‌شده و در تمام این چند سال، بدنه عاریتی از دیگر جریانات سیاسی، سیاهی لشکر تجمعات و میتینگ‌های سیاسی این جریان را تأمین کرده است. ناگفته پیداست که اوضاع در دانشگاه، وخیم‌تر نیز است، چراکه آنچه به‌عنوان «اعتدال» عرضه می‌گردد، خصوصاً با ابعاد محافظه‌کارانه‌اش، به‌هیچ‌روی شور و اشتیاقی در میان جوانان و دانشجویان نمی‌انگیزد و نمی‌توان به آن برای جریان‌سازی امید بست. 

 

در مقابل راه‌حلی که برخی مدیران دولت یازدهم و دوازدهم برای حل این نقیصه درپیش‌گرفته‌اند، «تشکل‌سازی» به‌جای پذیرش واقعیت‌های دانشگاه است. در همین راستا معاونت فرهنگی اجتماعی وزارت علوم در دوره یازدهم و دوازدهم، هم‌وغم خود را برای شکل‌گیری و تقویت یک تشکل دولت‌ساخته نیم‌بند قرار داده و کار به‌جایی می‌رسد که رئیس‌جمهور در روز دانشجوی امسال در زاهدان، صراحتاً از عزم دولت برای مجوز به این اتحادیه دست‌ساز خبر داده و در مقابل با عدم دعوت از تشکل‌های باسابقه و مستقل دانشجویی، تلویحاً جهت‌گیری نگاه حمایتی دولت را مشخص می‌سازد. 

 

البته ماجرای طمع‌ورزی سیاسی به محیط دانشجویی به دوره دولت اعتدال‌گرایان محدود نمی‌شود. پیشینه این رویکرد به نیمه دوم دهه 70 بازمی‌گردد. به همان اندازه و بیش‌تر از گرایش تکنوکرات‌های دولت سازندگی برای غیرسیاسی کردن فضای دانشگاه، تجدیدنظرطلبانی که در دوره موسوم به دوم‌خرداد، بر اریکه قدرت مسلط شدند، موج‌سواری سیاسی روی جریان‌های دانشجویی را وجهه همت خود قراردادند. راهبردی که استراتژیست‌های مدعی اصلاح‌طلبی برای تصاحب قدرت تجویز می‌کردند، بر پایه «فشار از پایین، چانه‌زنی در بالا» بنا شده بود. در ذیل این راهبرد، دانشجویان به‌عنوان پیاده‌نظام و سیاهی‌لشکر باج‌خواهی تجدیدنظرطلبان از نظام تلقی می‌شدند. ازاین‌رو بود که دوم‌خردادی‌ها، دانشگاه را ملتهب و برانگیخته می‌پسندیدند. البته اوضاع به همین منوال نماند. بدنه دانشجویی حامی دوم‌خرداد، هنگامی‌که از زبان سعید حجاریان شنیدند که «جنبش دانشجویی حرف مفت است»، به‌یقین دانستند که تاریخ‌مصرف آ‌نها برای باج‌گیری سیاست‌بازان به پایان رسیده است. به‌این‌ترتیب تاریخ ثابت نمود که جریانات سیاسی طمع‌ورز به دانشگاه، به دانشجو در حد مصرف موقت می‌نگرند. 

 

اینک نیز ماجرا همین است. هرچند اعتدالیون همچون دوم‌خردادی‌ها شاید التهاب و آشوب دانشگاهی را نپسندند، اما برای مصارف انتخاباتی و سیاسی، ایجاد تشکل‌های دانشجویی دست‌ساز و یک‌بارمصرف را انتخاب کرده‌اند. ایجاد چنین تشکل‌هایی که معمولاً با حمایت ویژه دولتی انجام می‌پذیرد، توهین آشکار به جنبش دانشجویی است. باید جریانات دانشجویی مستقل و آزاد نسبت به این روند خطرناک هشیار بوده و جامعه دانشگاهی را نسبت به خطرات تکرار سیاهی لشکر شدن دانشجو در خدمت به اصحاب قدرت آگاه سازند. 

 

رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در سال 1394 در دیدار رمضانیه با دانشجویان به وجود نگاهی در برخی سیاسیون برای ایجاد تشکل‌های یک‌بارمصرف و با کارکرد انتخاباتی اشاره نموده و در خصوص این نگاه ابزاری و اهانت‌آمیز به دانشجویان، هشدار دادند. ایشان فرمودند: « تشکل‌هایی هم هستند که مثل ظرف‌های یک‌بارمصرف، فقط برای انتخابات به‌وجود می‌آیند؛ مصرفش فقط انتخابات است. بعضی از تشکل‌ها این‌جوری هستند؛ تشکل را درست می‌کنند، خجالت هم نمی‌کشند بعضی‌ها، می‌گویند هم که این تشکل را درست کردیم برای اینکه در انتخاباتِ فلان‌جا به‌دردمان بخورد. خب بابا! اینکه اهانت به دانشجو است؛ نگاه ابزاری به دانشجو، آن هم دانشجوی نخبه‌ای که حالا در یک تشکل بنا است گرد بیاید، این اهانت به او است. مگر انتخابات چقدر قیمت دارد که انسان به‌خاطر آن، دانشجو را تحقیر کند؛ آن هم دانشجوی نخبه را. این تشکل‌ها را بنده اعتقادی ندارم و معتقد نیستم که اینها به نفع کشورند یا می‌توانند مفید باشند برای کشور؛ [تشکیل] آنها را توصیه نمی‌کنیم.»