وقتی امام (ره) دستور عزل حسن روحانی صادر کرد!
وقتی امام (ره) دستور عزل حسن روحانی صادر کرد!
ت
اریخ عرصه ای است که بازخوانی هر از چند گاه آن و در مقاطع مختلف، چراغ راه امروز و فردای ما خواهد بود. پیش از بازنگری قانون اساسی بر اساس اصل ۱۷۵ مدیریت صداوسیما زیر نظر یک شورای سرپرستی بود که نمایندگان قوای سه گانه عضو آن بودند. در دوره اول مجلس «حسن روحانی» به نمایندگی از مجلس عضو و رئیس شورای سرپرستی صداوسیما بود. در این دوره مدیریت عامل سازمان صداوسیما با «محمد هاشمی بهرمانی» بود. شورای سرپرستی صداوسیما و در رأس آن حسن روحانی، اختلافات عدیده ای با ریاست وقت سازمان پیدا کرد، تا این که در یک کودتای نرم اقدام به برکناری وی نمودند.
ابعاد این ماجرا را می‌توان از خاطرات آقای هاشمی رفسنجانی می‌توان بررسی نمود. وی در خاطرات روز چهارشنبه 29 تیر 1362 خبر وقوع این حادثه را چنین می‌دهد: «آقای محمدحسن زورق معاون سیاسی سازمان صداوسیما و احمد آقا تلفنی از عزل [محمد هاشمی] مدیرعامل صداوسیما توسط شورای سرپرستی و نصب دکتر [حسن] روحانی خبر دادند.»
این اقدام خودسرانه روحانی و شورا باعث واکنش‌های بسیاری در نظام می‌شود و روحانی قادر به تسلط بر امور نشده و بنا بر این در رسانه‌ها، به جای حسن روحانی، نام محمدجواد لاریجانی به عنوان سرپرست سازمان مطرح می‌گردد. (لازم به ذکر است محمدجواد لاریجانی در آن زمان نماینده آیت الله موسوی اردبیلی رئیس دیوان عالی کشور در شورای سرپرستی صداوسیما و مدیر شبکه 2 تلویزیون بوده است) این مسئله در خاطرات آقای هاشمی نیز ذکر شده است. وی در خاطرات روز پنج شنبه 30 تیر 1362 می‌نویسد: «امروز آقایان [سیدرضا] زواره‌ای، [غلامرضا] آقازاده و [میرحسین موسوی] نخست وزیر، درباره‌ی عزل اخوی محمد توسط شورای سرپرستی از مدیریت عامل صداوسیما، صحبت کردند. دکتر [حسن] روحانی، به جای ایشان نصب شده و به مشکل برخورده‌اند. دکتر [حسن] روحانی، تردید دارد؛ به محمد گفتم، بپذیرد... شب، خبر استعفای محمد و سرپرستی موقت آقای [محمد جواد] لاریجانی اعلام شد؛ تعجب کردم.»
این تصمیم کودتاگونه حسن روحانی و یارانش، بنا بر تصریح هاشمی، موجبات ناراحتی امام (ره) فراهم آورد. هاشمی در ادامه خاطرات همان روز چنین توضیح می‌دهد: «ساعت ده به خانه آمدم؛ آقای [موسوی] اردبیلی، تلفن کردند و گفتند امام عصبانی شده‌اند و دستور داده‌اند، فوراً شورای سرپرستی، عزل شوند. احمد آقا هم تلفنی همین را گفتند؛ من گفتم، دخالت نمی‌کنم. آقای روحانی، وقت خواست.»
بنا بر روایت آقای هاشمی، ناراحتی امام منجر به دستور ایشان مبنی بر عزل اعضای شورای سرپرستی می‌شود. مرحوم حاج سید احمد خمینی مأمور ابلاغ دستور امام می‌گردد. در خاطرات روز جمعه 31 تیر 1362 آقای هاشمی آمده است: «احمدآقا آمد و جریان ناراحتی امام از عزل [اخوی] محمد را گفت و اضافه کرد: امام معتقدند، قانون اساسی، معنایش این نیست که سه قوه در اداره صداوسیما شرکت کنند و تأکید داشت که من هم به آقایان [سیدرضا] زواره‌ای و [حسن] روحانی [نمایندگان مجلس در شورای سرپرستی صداوسیما] بگویم، استعفا دهند. گفتم مناسب نیست که من دخالت کنم.»
از آن سو رئیس وقت شورای سرپرستی – یعنی حسن روحانی- که نقشه خود را شکست خورده می‌بیند سریعاً به نزد آقای هاشمی شتافته و تلاش می‌کند موجبات تجدیدنظر در دستور امام را فراهم آورد. در ادامه خاطرات همان روز آقای هاشمی آمده است: «شب... دکتر روحانی آمد و شرح مبسوطی از ریشه اختلافاتشان با اخوی محمد و تاریخچه جریان را تا امروز گفت. از دستور امام، مبنی بر استعفای دو نماینده مجلس از شورای سرپرستی صداوسیما، اطلاع داشت.»
علی جنتی، حسین غفاری و حسن روحانی در شورای سرپرستی صدا و سیما
با این حال امام همچنان بر تصمیم خود مبنی بر عزل روحانی و دیگر اعضای شورای تحت ریاست وی مصمم هستند. فردای آن روز هاشمی به ملاقات امام رفته و پاسخ صریح امام را می‌شنود. وی در خاطرات روز شنبه 1 مرداد 1362 چنین شرح می‌دهد: «امام، باز بر غیر قانونی بودن دخالت سه قوه در اداره صداوسیما، تاکید کردند. گفتم، با توجه به اینکه پای برادرم محمد، در میان است، مناسب نیست که من دخالت کنم. ایشان گفتند، به خاطر برادر شما بودن، نباید مظلوم واقع شود و به صداوسیما آسیب برسد.»
ادامه این بحران و افتضاح که آبرو ریزی اعضای شورای سرپرستی –خصوصاً روحانی- می‌انجامد و ان‌ها همچنان از تصمیم امام ناراحت اند. در مقابل شدت ناراحتی امام تا این حد بود که علی رغم پیگیری‌های متعدد روحانی، اعضای شورا را به حضور نمی‌پذیرند. در ادامه خاطرات ان روز آقای هاشمی چنین آورده است: «دفترم اطلاع داد که آقای [محمدجواد] لاریجانی ـ که پریشب از طرف شورای سرپرستی [صداوسیما] به سرپرستی موقت [این سازمان] منصوب شده است ـ می‌خواهد با من مشورت کند. گفتم، چون امام وارد ماجرا شده‌اند، من دخالت نمی‌کنم. آقای [سیدرضا] زواره‌ای و آقای [حسن] روحانی [نمایندگان مجلس در شورای سرپرستی صداوسیما] تلفن کردند. ناراحت بودند. قرار شد، استعفایشان را به دفتر من بسپارند. وقت ملاقات با امام، برای شورا [ی سرپرستی صداوسیما] خواستند. به امام پیغام دادم، نپذیرفتند. امام دستور دادند، تا تعیین تکلیف مدیر عامل، از طرف سران سه قوه، اخوی محمد، مسئول اداره سازمان صداوسیما باشد.»
تلاش‌های حسن روحانی و اعضای شورای تحت ریاست وی، به نتیجه نمی‌رسد و سرانجام با حکم امام اعضای شورای و خصوصاً روحانی عزل می‌گردند. کم‌تر از یک ماه بعد اعضای جدید شورای سرپرستی انتخاب می‌گردند و هاشمی به جای روحانی، به نمایندگی از مجلس به عضویت شورا در می‌آید. با این حال حسن روحانی همچنان به تصمیم امام (ره) معترض بود. در خاطرات روز سه شنبه 25 مرداد 1362 می‌خوانیم: «در جلسه علنی، انتخابات، برای تعیین نمایندگان مجلس در شورای سرپرستی صداوسیما برگزار شد. به امر امام، من پیشنهاد کاندیداتوری را پذیرفتم؛ خودم مخالف بودم، ولی می‌دانم به‌خاطر مشکلاتی که پیش آمده، راه حل همین است و نظر امام صائب است. قرار است از دولت و شورای عالی قضایی هم، سران انتخاب شوند. آقای [سیدرضا] زواره‌ای هم [به عنوان نماینده] علی‌البدل انتخاب شد. بعضی از نمایندگان، به خاطر اینکه، ایشان به امر امام مجبور به استعفا شده بود، به این انتخاب اعتراض داشتند.»
اسناد و منابع:
آرامش و چالش، کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی سال 1362، آیت الله هاشمی رفسنجانی (به اهتمام مهدی هاشمی). نشر معارف انقلاب، چاپ سوم 1386، صفحات
http://www.hashemirafsanjani.ir/content/%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-31-%D8%AA%DB%8C%D8%B1-1362
بعد از تحریر:
* حسن روحانی کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری با حضور در برنامه "با دوربین" شبکه یک تلویزیون مدعی شد: «هر وقت از امام اجازه دیدار خواستم پذیرفتند» حال آنکه به تصریح هاشمی «وقت ملاقات با امام، برای شورا [ی سرپرستی صداوسیما] خواستند. به امام پیغام دادم، نپذیرفتند.»
** خوب است آقای روحانی و یا حداقل اطرافیان ایشان ماجرای برکناری ایشان را برای مردم بیشتر توضیح دهند تا مردم با چشمانی باز بتوانند انتخاب کنند!
